چرا توپ‌های تنیس پرزدار و پشمالو می باشند؟

تنیس چهارمین ورزش پربازدید در جهان است و پوشش مسابقات ورزشی بی‌بی‌سی ویمبلدون ۲۰۲۳، رکورد بینندگان دیجیتالی را با ۵۴٫۴ میلیون استریم ناکامی؛ اما در بین این همه غوغا، آیا تابه‌حال فکر کرده‌اید که چرا توپ‌های تنیس تا این حد با دیگر توپ‌های ورزشی تفاوت دارند؟ چرا توپ تنیس این‌قدر پرزدار است؟

فکر می‌بشود تنیس که در اصل به گفتن تنیس روی چمن شناخته می‌بشود، از یک بازی هندبال فرانسوی در قرن ۱۲ تا ۱۳ سرچشمه می‌گیرد. بازی تنیس در ابتدا با منفعت گیری از یک توپ ساخته‌شده از چرم یا پارچه‌ی پرشده با قدیمی یا موی اسب انجام می‌شد. با افزایش محبوبیت این بازی، ویژگی‌ها و فرایند مورد منفعت گیری در ساخت توپ تنیس نیز بهبود اشکار کرد. در زمان زمان کوتاهی توپ‌های تنیس با منفعت گیری از مغزه‌های لاستیکی گالوانیزه‌شده‌ی هندی که با فلانل سفید پوشیده شده بودند، ارتقا یافتند.

درنهایت پوشش فلانل توپ‌ها با روکشی از پارچه‌ی ملتون جانشین شد. این پارچه امروزه نیز به‌همراه پارچه‌ی سوزنی منفعت گیری می‌بشود. پارچه‌ی ملتون دارای محتوای پشم بالایی است؛ درحالی‌که پارچه‌ی سوزنی ارزان‌تر است و از الیاف مصنوعی راه اندازی می‌بشود.

مدل شگفت‌وغریب پرزهای روی توپ تنیس نَپ نام دارد و احتمالا بتوان او گفت که با اهمیت ترین مؤلّفه‌ی این نوع توپ‌ها به‌شمار می‌رود؛ به‌همین علت نیز مشاهده می‌کنید که زیاد تر بازیکنان تنیس پیش از پرتاب سرویس، سرتاسر توپ را مالش خواهند داد.

اگر تا بحال تلاش کرده باشید که تنیس را با توپی غیر از توپ مخصوص بازی کنید، امکان پذیر دقیقا با کارکرد نپ روبه رو شده باشید. در این چنین شرایطی بعد از زدن ضربه، توپ سریع تر و دورتر از آن حرکت می‌کند که بتوان مسابقه‌ای مناسب داشت؛ به این علت افزون بر دیگر کارکردها، کارکرد نپ درواقع افت شدت توپ است.

پرز روی توپ تنیس، اصطکاک روی سطح را که «کشش آیرودینامیکی» نام دارد، افزایش می‌دهد و علتمی‌بشود هوا آهسته‌تر روی سطح توپ حرکت کند. همان گونه که توپ در هوا جریان می‌یابد، اتفاق‌ای را تشکیل می‌کند که تحت‌گفتن «دنباله» در پشت آن خوانده می‌بشود. دنباله، ناحیه‌ای کم‌سختی در پشت توپ است که با ناحیه‌ی پرفشار جلوی توپ، اختلاف سختی تشکیل می‌کند. این حالت علتمی‌بشود تا توپ به سمت عقب و دنباله‌ی کم‌سختی مکیده بشود و با تشکیل نیروی درگ، شدت توپ افت یابد.

حرکت مکش به‌سمت عقب، چرخش توپ را نیز به‌جستوجو دارد؛ چراکه لایه‌های هوا در تکه بالا، به‌سمت پایین سختی می‌آورند و موج متلاطم پشت توپ علتچرخش آن می‌بشود. توپی که در جهت عقربه‌های ساعت درحال چرخش است، به عقب می‌چرخد؛ درحالی‌که توپی که در خلاف عقربه‌های ساعت می‌چرخد، چرخش بالاپایینی دارد.

توانایی چرخاندن توپ تنیس، همان روشی است که بازیکنان با منفعت گیری از آن، شدت و مسیر توپ در هوا را کنترل می‌کنند. حالت نپ توپ تنیس روی توانایی بازیکن برای کنترل آن در هوا تاثییر می‌گذارد؛ به‌طوری که نپی که محکم بافته شده به نپی که درطول بازی شل شده، ترجیح داده می‌بشود.

اکنون یکپارچگی توپ‌های تنیس منفعت گیری‌شده در مسابقات، تحت نظارت دقیق فدراسیون بین‌المللی تنیس (ITF) قرار دارد تا از اندازه، شکل، بافت، تراکم و ثابت‌بودن رنگ آن‌ها مطمعن حاصل بشود. درحالی‌که توپ‌های تنیس در ابتدا، بسته به رنگ زمین سیاه یا سفید بودند، ITF در سال ۱۹۷۲ و با ظهور تلویزیون به توپ‌های رنگی زرد روی آورد تا دیدن آن‌ها در تلویزیون راحت‌تر بشود.

ویژگی‌های توپ‌ها به‌قدری برای بازی اهمیت دارند که سالانه بیشتر از ۲۰۰ مارک توپ توسط ITF مورد بازدید و آزمایش قرار می‌گیرند. اکنون دیگر می‌دانید که بازیکنان تنیس پیش از پرتاب نخستین سرویس فقط زمان نمی‌خرند.