خون افراد با عمر زیاد طویل انگارً تفاوتهای کلیدی با بقیه دارد
دانشمندان زمانها است که روی باشگاه نودسالهها و صدسالهها مطالعه کردهاند. درواقع، راز طول عمر زیاد و بیشترین طول عمر ممکن برای انسانها برای هزاران سال سوال آدمیان بوده است. با این حال، مطالعات روی این افراد طبق معمولً در مقیاسهای کوچک می باشند و آنهایی که در خانههای سالمندان زندگی میکنند از این آزمایشها حذف خواهد شد.
اکنون دانشمندان سوئدی موسسه کارولینسکا میگویند بزرگترین مجموعه داده نشانگرهای زیستی افراد با عمر طویل و همتایانشان با عمر کمتر را جمعآوری کردهاند. این مجموعه شامل دادههای ۴۴٬۰۰۰ سوئدی است که از سن ۶۴ تا ۹۹ سال مرتباً مورد برسی سلامت قرار گرفتهاند. بازدید این دادهها میتواند تفاوت خون افراد با طول عمر زیاد و کم را آشکار کند.
از بین افرادی که برای حداکثر ۳۵ سال دادههای پزشکی خود را در اختیار پژوهشگران قرار میدادند، ۱٬۲۲۴ نفر، یعنی ۲٫۷ درصد، به سن ۱۰۰ سالگی رسیدند. اکثر این صدسالهها، ۸۵ درصد آنها، زن بودند.
پژوهشگران به مطالعه ۱۲ نشانگر زیستی متفاوت در خون پرداختند؛ از جمله نشانگرهای مرتبط با التهاب، متابولیسم، کارکرد کبد و کلیه، و سوءتغذیه احتمالی و کمخونی. اینها نشانگرهایی بودند که در پژوهشهای قبلی ربطشان با طول عمر و مرگومیر نشان داده شده می بود.
محدوده نشانگرهای زیستی مطالعهشده در جمعیت آزمایش؛ چارکهای آبی برای افرادی است که به صدسالگی رسیدند، چارکهای قرمز برای افرادی که نرسیدند. ناحیه سبزرنگ در هر نمودار محدوده نرمال این نشانگرها را مشخص می کند.
تفاوت خون، تفاوت طول عمر
یافتههای پژوهشگران نشان میداد آنهایی که به صدسالگی رسیدند، بهطور کلی از شصتسالگی سطح گلوکز (نشانگر زیستی متابولیسم)، کراتینین (نشانگر کبد) و اوریک اسید (نشانگر التهاب) پایینتری داشتند. با این که مقدار میانه این نشانهها برای هر دو گروه تقریباً ثابت می بود، اما صدسالهها بهندرت مقادیری زیاد پایین یا زیاد بالا داشتند.
در تعداد بسیاری از این افراد، چه صدسالهها و چه غیر صدسالهها، مقادیر نشانگرهای زیستی بیرون از محدودهای بودند که در دستورالعملهای بالینی نرمال درنظر گرفته میبشود. علت این کار به گمان زیادً این است که این دستورالعملها برای جمعیتهای جوانتر و سالمتر تهیه خواهد شد.
بهغیر از آلانین آمینوترانسفراز (alat – یکی از نشانگرهای زیستی کارکرد کبد) و آلبومین (نشانگر سوءتغذیه) باقی نشانگرهای بازدیدشده با گمان صدساله شدن ربط داشتند. این ربط سپس از محاسبه تاثییر سن، جنسیت و بار بیماری نیز وجود داشت.
تفاوت این نشانگرهای زیستی در برخی مواد اندک و در برخی موارد بزرگتر می بود. برای مثال، افرادی که اوریک اسید کمتری داشتند، با گمان ۴ درصد به سن ۱۰۰ سالگی میرسیدند ــ این عدد برای افراد با اوریک اسید بالا ۱٫۵ درصد می بود.
حتی تفاوتهای کوچک نیز میتوانند ارتباطی بین سلامت متابولیک، تغذیه و طول عمر زیاد زیاد نشان دهند.
یقیناً این مطالعه نمیتواند تعیین کند که کدام عوامل سبک زندگی یا ژنتیکی تفاوتهای نشانگرهای زیستی را رقم میزنند. اما دانشمندان گمان دارند عواملی نظیر تغذیه سالم و مصرف الکل نقشی اساسی دارند. به گمان زیادً بهتر است به کارکرد کلیه و کبد و سطح گلوکز و اوریک اسید بدن خود دقت بیشتری نشان دهید.
یقیناً در رسیدن به طول عمرهای زیاد زیاد شانس دخالت بسیاری دارد. با این حال تفاوت مشاهدهشده در نشانگرهای زیستی میتواند نشان دهد که ژنها و سبک زندگی نیز نقش اختصاصیای در طول عمر زیاد ایفا میکنند.