فیلم اولی‌ها راحت هر فیلمنامه ای را قبول می‌کنند
شصت‌وسومین تکه از برنامه «نقد سینما، شب قبل ۳ بهمن ماه روی آنتن شبکه چهار سیما رفت.
در قسمت پایانی نقد سینما، میز گفتگوی اختصاصی با نوشته «فیلم‌اولی‌ها و آینده سینمای ایران» و با وجود حبیب ایل‌بیگی معاون نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی برقرار شد.
امیررضا مافی، میزبان برنامه فرمود: نوشته فیلمسازان فیلم‌اولی با دقت به گسترش سکوهای نمایش خانگی و احتمالا کوچ برخی از سینماگران به پلتفرم‌های این سکوها و نوع اقتصادی که آنجا جاری است که به کل سینمای ایران صدمه زده، نوشته مهمی شده است. به نظر می‌رسد که بابی باز شده و تعداد کثیری از علاقه‌مندان به فیلمسازی زمان ساختن فیلم‌های اولشان را اشکار کرده‌اند. به نظر شما حالت کلی فیلمسازان فیلم اولی مطلوب است و آینده این افراد تامین می‌شود؟
حبیب ایل‌بیگی اظهار کرد: ما سپس از انقلاب اسلامی و تاسیس سینمای نوین ایران، دقت اختصاصی‌ای به پرورش نیروی انسانی در حوزه کارگردانی داشتیم؛ در حقیقت در تلویزیون، مرکز آموزش اسلامی باغ فردوس و بنیاد فارابی دقت اختصاصی‌ای به این نوشته داشتیم که فیلمساز با نگاه تازه داخل سینمای ایران شود. اکنون تعداد بسیاری دانشکده در شهرهای گوناگون داریم که به علاقه‌مندان، سینما می‌آموزد در حالی که پیش از انقلاب ما تنها یک دانشکده در تهران و مدرسه رادیو تلویزیون داشتیم اما الان در تعداد بسیاری از شهرها دانشکده سینما داریم. دفاتر انجمن سینمای جوانان در طول چهل سال قبل به جمع کثیری از علاقه‌مندان آموزش داده است.
او همین طور گفت: ما در این حوزه احتمالا سیاست‌گذاری بلندمدتی نداشتیم و به نسبت نیازمان در حوزه‌های عملیاتی_ اجرایی نیرو پرورش نکرده‌ایم، در واقع ورودی و خروجی ما مشابه باهم نبوده است. به همین علت جمع زیاد بسیاری از علاقه‌مندان با آسان شدن فیلمسازی، با یک رزومه مفصل در جشنواره‌ها شرکت کرده و خودشان را واجد لیاقت ساخت فیلم سینمایی می‌دانند. این مساله طبیعی است اما به علت محدودیت ما در اکران فیلم‌های سینمایی، ناچارا دست به گزینش می‌زنیم؛ و گرنه هرکسی که آموزش دیده می‌تواند با اندوخته خودش بتواند فیلم بلند بسازد. مزیت سینمای ایران این حجم زیاد علاقه‌مندان به فیلمسازی سینماست و ما هر سال ناظر حضوری تعدادی از عزیزان در جشنواره فجر هستیم.
معاون نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی یادآور شد: انگیزه زیاد فیلم‌اولی‌ها را زیاد از فیلمسازان پیشکوستان ما ندارند. آن‌ها ریسک‌پذری‌شان بالاست و راحت هر فیلمنامه‌ای را قبول می‌کنند. چرا که در حال تلاش برای اینده ان ها می باشند و هر طور که باشد برای خودشان اندوخته فراهم می‌کنند. این یک اشکال است که زیاد‌ها سپس از ساخت فیلم اول موفق به ساخت فیلم بعدی نمی‌شوند؛ منتهی نمی‌شود راه فیلم‌اولی‌ها را به این علت بست.
ایل‌بیگی درمورد پرورش نیروها در دیگر حوزه‌های فیلمسازی فرمود: ما در همه حوزه‌ها وضعمان خوب است. من در انجمن سینمای جوان قریب به هفت سال مدیرعامل و با فیلمسازان در ربط بودم. در انجمن سینمای جوان ما تعداد بسیاری فیلمبردار، تدوینگر و … پرورش می‌کنیم، اما به علت نبوده است امکان کار قسمت بسیاری ناچار به مهاجرت خواهد شد و یا برای دیگر کشورها خواست می‌گیرند. یقیناً این اتفاق بدی نیست آن‌ها به هر حال باید کار کنند. در صنوف گوناگون سینمایی امکان کار برای همه فراهم نیست چرا که تعداد بسیاری عوامل متخصص و تازه‌داخل مشغول کارند.
وی درمورد راهکار نگه‌داشتن فیلم‌اولی‌ها در سینما او گفت: ما باید بهترین‌هایشان را نگه داریم. در دهه ۹۰ هم این نوشته نقل می بود و باید روی فیلمسازان فیلم اولی باتجربه اندوخته‌گذاری کنیم به طوری که بهترین‌های این افراد کار کنند. مشکل جایی اغاز شد که مدرسه ملی سینما آموزش را از هنرجو اغاز کرد، درصورتی که ما در کشورمان انقدر آموزش دیده داریم که باید انرژیمان روی فیلم‌اولی و دومی‌ها می‌گذاشتیم که در همه حوزه‌های سینمایی به روز شوند. احتمالا نسل اول و دوم سینمای ایران در این اندوخته‌گذاری جواب نگیرد اما روی جوان‌ها جواب می‌دهد و آن‌ها را تحت تعالیم درمی‌آورد.
ایل‌بیگی در ادامه گفت: نقص فیلمسازان فیلم‌اولی در جشنواره در می‌آید. یه گفتن مثال، امسال به زعم داوران مشکل آن‌ها فیلمنامه بوده است. تعداد بسیاری از فیلم‌های ما در حوزه طراحی تشکیل می‌توانستند موفق‌تر عمل کنند و کمتر به اتلاف انرژی و اندوخته برسند. از نظر دیگر تعداد بسیاری از فیلمسازان ما خودشان فیلمنامه‌نویس می باشند و این نادرست است. یقیناً این نادرست تهیه‌کننده هم هست، اگر آن‌ها حرفه‌ای‌تر می‌بودند این راهنمایی را باید انجام می‌دادند و در واقع فیلمنامه‌ای را برای تشکیل دست می‌گرفتند که در فضای حرفه‌ای نوشته شده باشد.
این مدیر سینمایی یادآور شد: هر کاری پژوهش می‌خواهد که سپس از انجام آن باید پایش شود تا بدانیم به هدفمان میرسیم یا نه. من فکر می‌کنم انقدر شتاب و عجله برای مدیران ما وجود دارد که زمان اندیشیدن، پژوهش و او گفت و گو کردن وجود ندارد. من در دوره‌های گوناگون کار کرده‌ام، زیاد زمان‌ها تصدی‌گری و تنوع کارها زمان او مباحثه کردن با اندیشمندان را فراهم نمی‌کند. هیچ مدیری نمی‌تواند بگوید من برای تعمیر این سیستم متوقف می‌شوم، در هر حال باید حرکت کنیم.
ایل‌بیگی اظهار کرد: در دوره‌های گوناگون مدیران تلاش کردند جشنواره را بازنگری کنند اما جامعه سینمایی تحملش را نداشت؛ کم و زیاد شدن یک جایزه کلی عوارض داشت. این چنین زمان اجرای برنامه‌های مدیر زیاد مختصر است چرا که از قبل اشکار نمی‌شود چه فردی مدیر می‌شود تا از الان مطالعه کند و برنامه ارایه دهد. همه شب امتحان دعوت خواهد شد. در حقیقت یک نفر در مختصر‌ترین زمان مدیر می‌شود و برنامه‌هایی را که وزیر به مجلس ارایه داده، اجرا می‌کند. نه تنها این دولت بلکه در همه ادوار.
وی نقل کرد: رئیس سازمان سینمایی هر دولتی هنگامی از راه می‌رسد بلافاصله با جشنواره و با زیاد از مسایل روبرو می‌شود. ما باید به مدیران زمان دهیم که زیاد تر از چند سال بمانند. این حوزه سیاست‌های طویل زمان می‌خواهد اما سیاست‌ها با دولت‌ها تحول می‌کند و این اجتناب‌ناپذیر است. در زیاد از موارد که مدیریتشان حاکمیتی است، موفق‌تر می باشند و زمان بیشتری دارد. برای همین فکر می‌کنم ایده‌آل سینما این است که حاکمیتی باشد که مدیر بدون نگرانی بتواند برنامه‌ریزی کند.
این مدیر سینمایی در آخر خاطرنشان کرد: سرزمین ما در حوزه پرورش نیروی انسانی متخصص سینما وضع خوبی دارد، منتهی به نظرم محدود شدن نگاه به داخل، عدم همکاری ما با دیگر کشورها و اعزام نکردن آن‌ها به کشورهای دیگر کار ما را سخت کرد. کشورهای دیگر در شگفتی‌اند که ما چه مقدار نیروی متخصص داریم ولی داخل سرزمین توان منفعت گیری از آن‌ها را نداریم.
فیلم‌اولی‌ها می‌توانند تولیدکننده مناسبی برای پلتفرم‌ها باشند، این چنین تلویزیون هم به شکل درستی از آن‌ها منفعت گیری نمی‌کنند. سینما هم به علت محدودیت ظرفیت اکران نمی‌تواند حمایتلازم را از آن‌ها به عمل آورد. ربط آن‌ها با پلتفرم و اندوخته‌گذاری صداوسیما می‌تواند راهکار خوبی باشد.