خبرسازان سینما در سال ۱۴۰۲؛ از تبرئه فرهادی تا استعفای برومند_صبح سریع

در سالی که گذشت سینمای ایران نسبت به چندسال قبل با اسایش نسبی همراه می بود و دیدن فیلم در سالن‌های سینما به جمع فعالیت‌های تفریحی‌ مردم اضافه شد، اما مرگ کیومرث پوراحمد، داریوش مهرجویی و همسرش وحیده محمدی‌فر که هیچ‌یک به مرگ طبیعی از دنیا نرفتند موجی از بهت و اندوه را در دل جامعه سینمایی برانگیخت.

سال ۱۴۰۲ بازار انتشار کردن غیررسمی فیلم‌های سینمایی داغ می بود و از بین بازیگران این فیلم‌ها، نوید محمدزاده در سه فیلم «برادران لیلا»، «تفریق» و «شب، داخلی، دیوار» و ترانه علیدوستی در ۲ فیلم «تفریق» و «برادران لیلا» بازی کرده بودند.

سینماگران و مدیران شناخته شده بسیاری در سالی که گذشت، مورد دقت قرار گرفتند که در ادامه به ۵ نفر از آنها می‌پردازیم.

مرضیه برومند؛ هنگامی عطای مدیرعاملی را به لقایش بخشید

یکی از چهره‌های خبرساز سال ۱۴۰۲ مرضیه برومند است که تنها چند ماه سپس از وجود در مدیرعاملی خانه سینما، از این سمت استعفا کرد.

برومند سال ۱۴۰۱ هم به علت پذیرفتن مدیرعاملی خانه سینما در بین چهره‌های خبرساز جا داشت، اما برای استعفا از همین سمت، به فهرست چهره های خبرساز سال ۱۴۰۲ نیز راه یافته است.

هنگامی ۱۳ اسفند ۱۴۰۱ خبر انتصاب مرضیه برومند به گفتن مدیرعامل تازه خانه سینما اظهار شد، اهالی سینما نفس راحتی کشیدند چون سپس از استعفای منوچهر شاهسواری و کش و قوس‌های زیاد ۶ ماهه بالاخره فردی برای مدیریت این خانه انتخاب شده می بود که به علت روحیه جنگندگی و صراحتی که داشت، می‌توانست از بعد وضعیتی که گریبان خانه سینما را گرفته، برآید و انسجامی بین صنف‌های سینما تشکیل کند و تعارضی را حل کند که بعضی اوقات بین خانه سینما و سازمان سینمایی پیش می‌آید.

مرضیه برومند چهره شناخته شده‌ای در بین اهالی هنر و عموم جامعه است؛ خالق آثار ماندگاری در حوزه سینمای کودک و بزرگسال و آثارش از «شهر موش‌ها» و «قصه‌های تابه‌تا» و «خونه مادربزرگه» تا «آرایشگاه قشنگ» و «هتل» هم چنان در خاطر مردم باقی مانده است. اما اهالی رسانه و سینماگران احتمالا مرضیه برومند را به شیوه فرد دیگر هم به یاد می‌آورند؛ زنی جدا گانه و مقتدر که صراحت کلامش علتشده همیشه حرفش را بزند و از موضعش مختصر نیاید. اما برومند مدیرعاملی خانه سینما را در حالی پذیرفت، که با چالش‌هایی در بدنه جامعه سینما و در تعارض با وزارت ارشاد و وزارت کار مواجه می بود.

برومند در نشست رسانه‌ای که خرداد با اهالی رسانه برگزار کرد؛ مشکل ساختاری، تشکیلاتی و اداری، بیکاری و نبوده است امنیت شغلی، نقص ربط و انسجام انجمن‌های خانه سینما با هم، مشکل مالی، بلاتکلیفی و ناتمام ماندن برنامه‌های مهم خانه سینما، درگیری خانه سینما با مساله‌ها روزمره و غفلت از امور زیربنایی را به گفتن ضعف‌های این نهاد صنفی معارفه کرد.

برومند مساله‌های فرد دیگر هم پیش رو داشت؛ به‌هم ریختگی بخشی از جامعه سینما به علت راه افتادن جنبش «می‌تو» در اغاز فعالیتش و در ادامه ممنوع شدن فعالیت برخی از اهالی سینما و انتظارهایی که از خانه سینما برای ورود به این چند مساله می‌رفت تا اختلاف با سازمان سینمایی که سال‌ها است در جریان است و از همه مهم‌تر حالت اساسنامه خانه سینما که زمان‌ها است سخن‌هایی درمورد اصلاح آن نقل می‌شود.

وضعیتی که برومند در خانه سینما با آن دست و پنجه نرم می‌کرد از یک طرف و دعوا‌ای که عده‌ای به علت اظهار نظرش درمورد رژیم صهیونیستی به او کردند، طاقت برومند را طاق کرد و تصمیم به استعفا گرفت.

یقیناً چند ماه قبل از این که خبر استعفای مرضیه برومند در ۱۶ آبان در رسانه‌ها انتشار شود، او تصمیم استعفا داشت و در نشست رسانه‌ای به این مساله اشاره کرده می بود. به حرف های برومند، او از ۱۰ مهر استعفای خود را به هیأت مدیره خانه سینما اظهار کرده می بود.

برخلاف آنچه به نظر می‌رسد، استعفای مرضیه برومند به علت سروصدای سپس از اظهاراتش درمورد شراکت سینماگران در مقابله با اسراییل نبوده است که ۲۶ مهر در مراسم تشییع داریوش مهرجویی و همسرش به‌راه افتاد. مشکلات بسیاری که از قبل در خانه سینما وجود داشت، در زمان مدیریت برومند «سخت و پیچیده‌تر» شده می بود.

برومند ترجیح داد عطای مدیرعاملی خانه سینما را به لقایش ببخشد تا عمر فعالیت اولین مدیرعامل زن خانه سینما به کمتر از یک سال برسد. اگرچه دور از انتظار نیست فشارهایی که به علت سخن‌های برومند درمورد رژیم صهیونیستی به او داخل شد و تسویه حساب برخی از اهالی سینما با او به بهانه همین سخن‌ها، در استعفای او بی‌تأثیر نبوده باشد.

اصغر فرهادی؛ تبرئه شدن از یک تهمت مهم!

شکایت یک مستندساز جوان و هنرجوی اسبق اصغر فرهادی به نام آزاده مسیح‌زاده از او با این گفتن که داستان فیلم «قهرمان» بر پایه مستندی شکل گرفته که مسیح‌زاده در جریان دوره آموزشی فرهادی، ساخته است در سال ۱۴۰۱ جزو تیترهای رسانه‌های گوناگون می بود. این مساله می‌توانست به اعتبار فرهادی به گفتن یک سینماگر شاخص ایرانی لطمه بزند و از طرف دیگر اگر فرهادی از این تهمت تبرئه می‌شد، می‌توانست نتیجه بدی برای مسیح‌زاده در پی داشته باشد.

این ماجرا تا سال ۱۴۰۲ ادامه داشت تا این که ۲۳ اسفند خبری از روابط عمومی اصغر فرهادی انتشار شد که این کارگردان سینما از تهمت نقض حقوق مؤلف تبرئه شده است.

اصغر فرهادی تا این مدت عکس العمل مستقیمی به این نوشته نشان نداده، اما او این روزها در حال پیش تشکیل فیلم جدیدش در آمریکا است. فرهادی مدتی قبل در او مباحثه با یکی از رسانه‌های خارجی اظهار کرده می بود دیگر تصمیم ندارد در ایران فیلم بسازد.

یکی دیگر از اتفاق‌هایی که فرهادی را بین چهره‌های خبرساز سینما در سال قبل جا می‌دهد، دریافت جایزه اختصاصی دستاورد سینمایی (Victor Award) از پنجاه و دومین جشنواره بین‌المللی فیلم بلگراد در سرزمین صربستان است. جشنواره فیلم بلگراد هر سال در مراسم بزرگداشتی، جایزه‌ای به یکی از تاثیرگذارترین سینماگران بین‌المللی اهدا می‌کند. این جایزه پیش از این به چهره‌هایی چون کاستا گاوراس، الکساندر سوخورف، کارلوس سائورا، جان مالکویچ، امیر کوستاریتسا، ریچارد دریفوس تعلق گرفته است.

بهروز افخمی؛ حاشیه‌های آقای کارگردان

بهروز افخمی به حرف های خودش حاشیه را دوست دارد. سال ۱۴۰۲ سال پرحاشیه‌ای برای بهروز افخمی می بود از وجود خاص در محل قتل داریوش مهرجویی و آنچه از علت لبخندی او گفت که در آن شرایط به لب داشت و در برنامه «برمودا» برخی خبرنگاران را پاپاراتزی خطاب کرد تا ساخت فیلم «صبح اعدام» و سیمرغ بلورینی که برای کارگردانی این فیلم به دست آورد.

افخمی همانند سال قبل برنامه هفت را در روزهای جشنواره فیلم فجر روی آنتن شبکه نمایش داشت؛ برنامه‌ای که تلاش می‌کند با خلق موقعیت‌های طنازانه در قالب نقد فیلم و او گفت و گو‌های افخمی و امیر قادری، دست به ساختارشکنی در برنامه‌های نقادانه تلویزیون بزند.

انتقادی به افخمی داخل می بود که فیلمش در قسمت سودای سیمرغ جشنواره حاضر است و هم‌زمان برنامه هفت را در تلویزیون اجرا می‌کند. افخمی در اظهارنظری حرف های می بود ترجیح می‌دهد برنامه را اجرا کند تا این که فیلمش در فجر وجود داشته باشد. افخمی در یکی دیگر از اظهارنظرهایش در برنامه هفت و هنگامی گله های عوامل فیلم «بی بدن» برای وجود نداشتن در قسمت سودای سیمرغ نقل شد، نظر کرد که به جای فیلم «صبح اعدام» فیلم «بی بدن» در قسمت سودای سیمرغ جشنواره حاضر شود. افخمی امسال سریال «رعدوبرق» را هم سپس از مدتی کش‌وقوس با صداوسیما روی آنتن داشت.

احتمالا نسل جوانی که زیاد تر از خود سینما به حاشیه‌های آن علاقه دارند، برای نیاورد بهروز افخمی فیلمی همانند «عروس» ساخت که رکورد فروش سینمای ایران را با فیلمی غیرکمدی ناکامی و ۲ بازیگر جوان را به سینمای ایران معارفه کرد که تا سال‌ها در بین ستاره‌های سینما فعال بودند.

جوان‌ترها برای ندارند افخمی کارگردان فیلم‌های جذابی همانند «روز فرشته»، «روز شیطان» و «شوکران» است و یکی از بهترین کمدی‌های دهه ۸۰ سینمای ایران را با نام «سن پطرزبورگ» ساخته که سپس از گذشت این همه سال تا این مدت تازگی خود را نگه داری کرده و می‌تواند مخاطب را بخنداند.

روح الله سهرابی؛ مدیری با اظهارنظرهای جنجالی

مدیرکل اداره نظارت بر نمایش سازمان سینمایی در روزهای اول فروردین، در عکس العمل به انتشار کردن غیررسمی فیلم «برادران لیلا» تا اسفند ۱۴۰۲ و باز هم در عکس العمل به همین فیلم نامش بر سر زبان‌ها می بود.

روح‌الله سهرابی ۸ فروردین ۱۴۰۲ در حاشیه انتشار کردن نسخه سینمایی «برادران لیلا» در سخنانی با اشاره به این که فیلمنامه «برادران لیلا» در شورای پروانه ساخت دولت قبل بازدید شده، خبرداد مسامحه‌ای با افراد خطا کار نخواهد شد و فیلم پیش از اخذ مجوز، در جشنواره‌های خارجی شرکت کرده و در مرحله سپس، بدون دریافت مجوز از سازمان سینمایی در خارج از سرزمین به اکران عمومی رسیده است.

به حرف های وی، عدم تمکین صاحبان فیلم به اصلاح پیش از وجود در جشنواره کن و اکران عمومی فیلم در خارج از سرزمین، قبل از گرفتن مجوز و مخالفت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی برای اکران فیلمی که علاوه بر مضمون و محتوای تلخ و ناامیدکننده، کار خود را با قانون‌شکنی اغاز کرده، جهت حل نشدن مشکل این فیلم شد.

یقیناً این اظهارات بی‌جواب نماند و جواد نوروزبیگی تهیه کننده فیلم در او گفت‌وگویی به سخن بگویید‌های سهرابی جواب داد.

سهرابی در روزهای پایانی اسفند در او مباحثه با فریدون جیرانی درمورد فیلم «برادران لیلا» او گفت؛ از خط و نشان کشیدن عوامل فیلم برای سازمان سینمایی در جشنواره کن تا این که فیلم قرار می بود با حذف صحنه سیلی زدن به پدر سپس از نوروز ۱۴۰۲ اکران شود، اما قبل از حذف این صحنه نسخه غیر رسمی فیلم انتشار شد!

جدال کلامی بین سعید روستایی و سهرابی در اینستاگرام هم جریان داشت. در حالی که روستایی سپس از انتشار کردن فیلمش در پستی در صفحه اینستاگرامش نوشت: «ما در حیرتیم از این حجم از عکس العمل مثبت و دل‌نشین. از صمیم قلبمان از شما ممنون و سپاس‌گزاریم و قدردان وقتی هستیم که می‌گذارید تا فیلم ما را تماشا کنید. امیدوارم به زودی شرایطی فراهم شود تا نسخه کامل‌تر فیلم را در دسترس شما عزیزان قرار دهیم.»

سهرابی چند ساعت سپس به سخن‌های روستایی عکس العمل نشان داد و در اینستاگرام خود نوشت: «ابراز امیدواری کارگردان فیلم «برادران لیلا» برای انتشار کردن نسخه کامل فیلم حقیقتاً شگفتی آور می بود! منظور از نسخه کامل چیست؟ یعنی سکانس‌های فرد دیگر قرار است ضبط شود؟ تا جایی که بنده مطلعم، تا آخرین فریم تدوین شده از این فیلم را به نمایش گذاشتید، الا چیزی که لابد به‌خاطر سریال شدن فیلم سه ساعته و گمان عکس العمل منفی مخاطب از آن چشم‌پوشی کردید! این فیلم بدون حتی یک ثانیه اصلاح و ممیزی انتشار شده است! اصرار می‌کنم؛ حتی یک ثانیه… فرار رو به جلو نکنید … ضمناً؛ سپاس از مخاطبان برای دیدن نسخه قاچاق؟ یعنی قاچاق فیلم کاری عامدانه بوده؟ این رشته سر دراز دارد و چنان‌چه ملزوم باشد، ابعاد تازه و مهمی از آن انتشار خواهد شد.»

علاوه بر این، سهرابی درمورد برگشت بازیگران هنجارشکن او گفت: در این عرصه باید مراجع ذی‌صلاح تصمیم بگیرند. پیش‌تر هم وزیر ارشاد و رئیس سازمان سینمایی انها گفتند مسیر، مسدود و تنگنا نیست و چنان‌چه بازیگری پشیمان شود، از حرکت خود ابراز ندامت کند و به اصول قبلی بازگردد، با تصمیم مراجع ذی صلاح می‌تواند فعالیت کند. یقیناً در این مسیر فقط سازمان سینمایی تصمیم‌گیر صفر تا صد نیست. برخی عمل‌های خارج از قاعده سینما و هنر اتفاق افتاده، شکل قضائی، حقوقی، امنیتی و… به خود گرفته است و تصمیم‌گیری فقطً در سازمان سینمایی انجام نمی‌شود.

وی این چنین بر این مسئله اصرار کرد که چنانچه وجود بازیگران در اثری مربوط به قبل از تخلف یا قانون‌شکنی آنها باشد، قانون عطف به ما سبق نخواهد شد و فیلم‌های قبلی اجازه اکران خواهند داشت. یقیناً این افراد از این بعد اجازه وجود در هیچ اثری را نخواهند داشت و هرگونه منفعت گیری از آنها در آثاری که سپس از فرار یا کشف حجاب تشکیل شده، غیرقانونی و الزام اخذ مجوزهای ملزوم از مراجع ذی‌صلاح است. لذا تهیه‌کننده، کارگردان و اندوخته‌گذاری که از این افراد منفعت گیری کند، باید چشم به راه خسارت آن نیز باشد.

این چنین سهرابی در جواب به استوری منفی رضا کیانیان درمورد فعالیت ناصر طهماسب در زمان حیاتش، عکس العمل نشان داد که بازخوردهای بسیاری در فضای مجازی و رسمی داشت. او در روزهای میانی اسفند در یادداشتی نسبت به ادعاهای نقل شده درمورد عبارت سینمای جدا گانه نوشت «انگار باید سینمای جدا گانه را بازتعریف کنیم».

بهرام افشاری؛ پول‌ساز بودن در تئاتر و سینما

بهرام افشاری که به سوپراستار سینمای ایران تبدیل شده، فعالیت خود را از تئاتر اغاز کرد و سپس با سریال «پایتخت» نامش بر سر زبان‌ها افتاد و اکنون به گفتن پای ثابت فیلم‌های کمدی، بازیگری پول‌ساز در سینما به حساب می‌آید.

افشاری امسال سال خوبی را پشت سر گذاشت. هم فیلم «فسیل» را به زمان تقریباً یک سال روی پرده داشت که پرفروش‌ترین فیلم تاریخ سینمای ایران است و توانست با ۷ و نیم میلیون مخاطب به رکورد فروش ۳۲۴ میلیارد تومان برسد و در اکران آنلاین به فروش قابل توجهی دست اشکار کرده است.

وی این چنین امسال اولین فیلم بلند سینمایی خودش را نیز ساخت. افشاری فیلم «هفتاد سی» را با تهیه کنندگی سیدابراهیم عامریان تهیه کننده «فسیل» جلو دوربین برد که در آن علاوه بر خودش، هوتن شکیبا، الهه حصاری، صدف اسپهبدی، حسین پاکدل، مهدی حسینی‌نیا، سیاوش طهمورث و ناهید مسلمی وجود دارند.

اگرچه «هفتاد سی» موفق نشد به چهل و دومین جشنواره فیلم فجر راه یابد، اما به نظر می‌رسد به یکی از فیلم‌های پرفروش سال ۱۴۰۳ تبدیل شود. این فیلم از متقاضیان اکران نوروزی هم می بود، اما فیلم‌های فرد دیگر به ترکیب فیلم‌های نوروزی راه یافتند.

افشاری با وجود کار در سینما و شبکه نمایش خانگی، از تئاتر فاصله نگرفته و این روزها نمایش «چه فردی جوجه تیغی را کشت» را با نویسندگی و کارگردانی خودش مجدد آماده اجرا کرده است. چند سال است نسخه‌های مختلفی از این نمایش اجرا می‌شود و افشاری از اواخر سال ۱۴۰۲ تور اجراهای خارجی نمایش را اغاز کرد و ابتدا در استرالیا و سپس نیوزلند روی صحنه رفت. بهرام افشاری، همراه تینو صالحی در این نمایش بازی کرده‌اند. «چه فردی جوجه‌تیغی را کشت؟» ادامه نمایش «جوجه تیغی» محصول سال ۱۳۹۴ است.

او قرار است این تاثییر نمایشی را از ۱۵ فروردین در پردیس تئاتر شهرزاد روی صحنه ببرد، نمایشی که در اجراهای قبل‌اش در ایران، از نمایش‌های پرمخاطب بوده است. افشاری هم در سینما و هم در تئاتر به بازیگری پول‌ساز تبدیل شده که کارهای گوناگون او، مخاطب قابل توجهی را به خود جلب می‌کند.