دروازه جهنم، سالی یک‌میلیون مترمکعب بازتر می‌شود_صبح سریع

ذوب شدن یخ‌های دائمی زیرزمینی در قطب‌ها اتفاق خوبی نیست. همین پارسال می بود دانشمندان از کشف «ویروس زامبی» با قدمت ۴۸۵۰۰ سال در پرمافراست (یخ‌های دائمی) قطبی خبر دادند. آب شدن یخچال‌های دائمی قطبی فقط تشدید گرمایش جهانی را به همراه ندارد، بیماری‌های باستانی بسیاری هم که هزاران سال است در سرمای قطب خفته‌اند، بیدار خواهد شد.

یکی از شگفت‌ترین اتفاق‌های مرتبط با ذوب شدن پرمافراست‌های قطبی، گسترش ابعاد دهانه عظیم باتاگایگا در سیبری است که محلی‌ها آن را «دروازه دوزخ» نامیده‌اند. تازه ترین تحقیقات مشخص می کند که این دهانه عظیم با سرعتی روزافزون زمین را می‌بلعد و سالانه با شدت یک‌میلیون مترمکعب منبسط می‌شود. طول این دهانه اکنون نزدیک به ۱ کیلومتر و عرض آن در پهن‌ترین قسمت به ۸۰۰ متر می‌رسد.

دهانه باتاگایکا در محدوده چرسکی، شمال شرقی سیبری واقع شده و درواقع نه یک دهانه که فرورفتگی ترموکارست است؛ نوعی فرورفتگی که در تاثییر فرونشست زمین برای از بین رفتن یخچال‌های دائمی تشکیل می‌شود. دهانه باتاگایکا نخستین‌بار در سال ۱۹۹۱ کشف شد، بعد‌ازآنکه این دهانه زیرزمینی زیاد تر شکافت و قسمت بزرگی از دامنه تپه را با خود برد. در ویدیوی زیر، رشد این دهانه را از زمان کشف تا سال ۲۰۰۷ می‌بینید.

پرمافراست هرچند به «یخ دائمی» ترجمه می‌شود، اما درواقع دائمی نیست. پرمافراست در اصل، زمینی است که بیشتر از دو سال در دمای ۰ درجه سلسیوس یا سردتر باقی مانده باشد. یک‌چهارم از وسعت زمین‌های نیمکره شمالی زمین از این خاک یخ‌زده سخت و سنگ‌همانند راه اندازی شده است که ضخامت آن می‌تواند بین چند متر تا نزدیک به ۱٫۵ کیلومتر تحول کند.

احتمالا سوال کنید که چرا شکل‌گیری و رشد باتاگایکا که در منطقه نسبتاً دورافتاده‌ای از سیبری واقع شده، هشداردهنده است؟ گسترش سریع این اتفاق زمین‌شناختی با گرم شدن هوا تسریع می‌شود و ترکیب این دو، حلقه بازخورد مثبتی را راه اندازی داده است که جهت می‌شود تا وقتی که یخ برای ذوب شدن وجود دارد، شدت گسترش این دهانه هم افزایش یابد.

هنگامی لایه منجمد دائمی تخریب یا ذوب می‌شود، از بتن مستحکم به توده گل‌آلودی تبدیل می‌شود که حتی نمی‌تواند پوشش گیاهی روی سطح خود را تحمل کند. با فرو ریختن لبه‌های رو به گسترش آن به داخل، زمین هم سایبان‌های درختانی را که از آن در برابر خورشید (و گرما) محافظت می‌کنند، از دست می‌دهد. در این مرحله، مواد آلی ذخیره‌شده در پرمافراست که بعد از هزاران سال تازه در معرض محیط قرار می‌گیرند، تجزیه خواهد شد و با آزاد کردن کربن در جو، گرمایش جهانی را تشدید می‌کنند. صدالبته که این اتفاق به تلفات فزاینده یخبندان دائمی دامن می‌زند.

خطرهای غیراقلیمی

امکان پذیر در جریان ذوب شدن پرمافراست‌ها، میکروب‌های باستانی هم از خواب برخیزند! یقیناً اشکار نیست که آیا آن‌ها توانایی زنده ماندن طویل در شرایط جاری زمین را داشته باشند؛ اما دقت به این مسئله مهم است که ما تا این مدت نمی‌دانیم که آیا زیست‌شناسی و پزشکی مدرن برای مقابله با ویروس‌های جدیدی که از ۵۰ هزار سال پیش بازگشته‌اند، تجهیزاست یا خیر. تعداد بسیاری از کارشناسان باور دارند که در سال ۲۰۱۶، ذوب شدن بخشی از پرمافراست‌ها علتآزاد شدن Bacillus anthracis، عامل بیماری سیاه‌زخم شد که ۲۶۴۹ گوزن شمالی را به کام مرگ فرو برد و ده‌ها نفر از مردم محلی را بیمار کرد که در جریان آن، یک کودک چشم از جهان فرو بست.

با وجود همه این نگرانی‌ها، چشم‌انداز بی همتا دهانه باتاگایکا آن را به کانون جهان‌گردی منطقه تبدیل کرده است و محلی‌ها آن را «دروازه جهان زیرین» و «دروازه جهنم» نامیده‌اند. این دهانه دارای لبه‌های صخره‌مانندی است و یخ‌های دائمی در عمق نزدیک به ۵۰ متر و بیشترین عمق ۱۰۰ متری آن دیده خواهد شد. تخمین زده می‌شود باتاگایکا ۶۵۰ هزار سال منجمد بوده است.