درآمد نجومی ترکیه با تجارت چهره ها؛ ترکیه دومین صادرکننده سریال در جهان_صبح سریع

اما این پیروزی اقتصادی، لزوماً به معنی پیروزی هنری نیست. تعداد بسیاری از آثار تولیدشده در ترکیه به‌علت ضعف فیلم‌نامه، منفعت گیری از کلیشه‌های تکراری، و روایت‌های احساسی سطحی، مورد انتقاد قرار می‌گیرند.

با این حال، درآمد نجومی از صادرات سریال‌ها، جذب مخاطب بین‌المللی، و تبدیل بازیگران به برند‌های جهانی، این صنعت را هم چنان پابرجا نگه داشته است.

در این گزارش به تحلیل عوامل درآمدزایی صنعت سریال‌سازی ترکیه می‌پردازیم.

صادرات سریال‌های ترکیه؛ یک تجارت میلیاردی

از تلویزیون محلی تا ۱۹۰ سرزمین جهان

ترکیه سپس از آمریکا، دومین صادرکننده بزرگ سریال‌های تلویزیونی در جهان است. سریال‌های ترکیه‌ای در سرزمین‌های گوناگون، به‌اختصاصی در خاورمیانه، آمریکای لاتین، بالکان، آسیای مرکزی و حتی قسمت‌هایی از اروپا و آسیا، پخش خواهد شد.

همه این‌ها در شرایطی است که درآمد ترکیه از صادرات سریال‌ها به بیشتر از ۶۰۰ میلیون دلار در سال رسیده است. این رقم مشخص می کند که قسمت بزرگی از اقتصاد سرگرمی این سرزمین، بر صادرات محتوا محکم است، نه کیفیت درونی آثار. آن چیزی که وضوح حس می‌شود عدم وجود فیلم نامه و حتی نبوده است پایه‌ای قوی به نام نویسنده علتشده است که محتوای سریال‌های ترکی به هیچ گفتن قابل دفاع نباشد. اما مراعات قاعده تجارت برگ برنده ترک‌ها در این پروسه بوده است.

سریال‌های ترکی با منفعت گیری از درام‌های احساسی و عاشقانه که برای بینندگان عام جذابیت بالایی دارند، کیفیت بصری بالا با فیلم‌برداری حرفه‌ای و منفعت گیری از لوکیشن‌های مجلل به علت داشتن امکانات فنی بهتر و بازاریابی هوشمندانه و توزیع گسترده در پلتفرم‌های بین‌المللی توانسته‌اند یکی از بزرگ‌ترین تجارت‌ها در حوزه سریال‌سازی را تشکیل کنند. فروش شگفت و غریب سریال‌ها و قرارداد‌های تجاری پیچیده، علتمی‌شود تهیه کننده‌ها و کمپانی‌ها ترک که در این حوزه فعالیت دارند چند برابر بودجه خود درآمد داشته باشند و بتوانند کیفیت فنی خود را با خرید ابزار با کیفیت بالا نگه دارند. این در شرایطی است که در سریال‌های ترکی منفعت گیری از لوکیشن‌های پر هزینه، یا صحنه‌هایی که تولیدشان برای عوامل و تهیه کننده دشوار باشد به ندرت دیده می‌شود یا اصلا دیده نمی‌شود. در هیمن فضا و به همین دلایل بازیگر‌ها نیز در این سرزمین مدام در حال انجام دادن یک دور ثابت می باشند، چون محتوا تغییری ندارد و فقط لباس‌هایی که برای هر تکه به تن می‌کنند تحول می‌کند.

ذکر این نوشته به این معنی نیست که بازیگر‌ها ترک حرفی در بازیگری ندارند، اتفاقا در جامعه سریال سازی ترک بازیگران زیاد خوب با بازی‌های زیاد قابل دقت وجود دارند، اما عدم وجود فیلم‌نامه علتمی‌شود آن‌ها نیز نتوانند دایره انتخابی خوبی برای نشان دادن توانمندیهای خود داشته باشند.

اما نقاط قوت و ضعف این شرایط چیست؟ نقطه قوت این است که ترکیه به‌خوبی توانسته یک مدل تجاری برای فروش سریال‌هایش تشکیل کند و از این طریق، اندوخته‌گذاری خارجی جذب کند و، اما نقطه ضعف هنری این است که در تعداد بسیاری از این سریال‌ها، فیلم‌نامه‌های ضعیف، شخصیت‌های سطحی، و داستان‌های کلیشه‌ای علتکاهش قیمت هنری آنها شده است.

برندینگ بازیگران؛ بازیگران یا سفیران تجاری؟

یکی از استراتژی‌های مهم صنعت سریال‌سازی ترکیه، تبدیل بازیگران به برند‌های تجاری است. برخلاف هالیوود، که کیفیت بازی و توانایی‌های بازیگری تعیین‌کننده پیروزی یک هنرپیشه است، در ترکیه ظاهر دلنشین و محبوبیت اینستاگرامی مهم‌تر از توانایی بازیگری محسوب می‌شود. تعداد بسیاری از بازیگران نقل ترکیه، نه فقط به‌گفتن بازیگر، بلکه به‌گفتن سفیر برند‌های بین‌المللی فعالیت می‌کنند. این نوشته به شکلی شده است که بازیگران ترک زیاد تر از این که بتوانند در سریال‌ها بدرخشند در ایونت‌های مربوط به لباس و مهمانی‌های بین المللی مربوط به مدلینگ وجود دارند. صحنه‌های بزرگ جهانی که مربوط به مد و لباس می باشند زیاد مورد او گفت و گو می باشند و وجود بازیگران در این صحنه‌های می‌تواند نشان دهنده جهانی شدن آن‌ها باشد، اما سوالی که وجود دارد این است که آیا بازیگران ترک می‌توانند با همین شدت در جشنواره‌های سینمای که در آن بازیگران بزرگ به رقابت می‌پردازند وجود داشته باشند؟ همین نوشته علتمی‌شود هویت هنری آن‌ها به گفتن سفیر تجاری که برای کمپانی‌های داخلی این سرزمین پول سازی می‌کند، یا بازیگری که شبانه روز برای هنرش زمان می‌گذارد تفاوتی بزرگ دیده شود. این در شرایطی است که این سفیران تجاری دقیقا به اندازه بزرگ‌ترین بازیگران جهان می‌توانند درآمدزا باشند.

مثالهایی از چهره‌های تجاری شده می‌تواند بوراک اوزچیویت باشد که چهره تبلیغاتی برند‌های خاورمیانه‌ای است و قرارداد‌های چندمیلیون دلاری با شرکت‌های عربی در حوزه تبلیغ دارد.

جان یامان بازیگر دیگر ترک است که اتفاقا به علت شکل چهره اش دارای محبوبیت خوبی در ایتالیا است، او نیز با همکاری با برند‌های لوکس، وجود در تبلیغات جهانی خود را در این بازی نگه می‌دارد.

توبا بویوک‌اوستون، یک چهره شناخته‌شده ترک در او گفت و گو مدلنیگ در سرزمین فرانسه است و وجود در جشنواره‌های بین‌المللی در حوزه مد وجود داشت است.

هانده ارچل هم یکی از پربازدیدترین چهره‌های اینستاگرام ترکیه است که با نقل‌ترین برند‌های زیبایی و مد و همکاری دارد و تبدیل به یک چهره جهانی در این حوزه شده است.

تصویری از بوراک اوزچیویت

از جهات مثبت بازیگران ترک به‌گفتن یک برند شخصی، فراتر از سینما و تلویزیون درآمد کسب می‌کنند و از طرف دیگر تعداد بسیاری از این بازیگران به‌جای ترقی توانایی‌های هنری، تمرکزشان بر تبلیغات، مدلینگ، و شبکه‌های اجتماعی است.

ورود نتفلیکس و تحول مدل اقتصادی سریال‌های ترکیه

با ظهور پلتفرم‌های استریمینگ همانند نتفلیکس، آمازون پرایم، و دیزنی پلاس، مدل توزیع سریال‌های ترکیه‌ای منقلب شده است.

نتفلیکس با اندوخته‌گذاری روی سریال‌های ترکیه‌ای همانند «The Protector» (حافظ)، «The Gift» (هدیه)، و «Who Were We Running From?» (از دست کی فرار می‌کردیم؟) تلاش کرده این محتوا را به بازار جهانی رساند.

اما این همکاری چالش‌هایی هم داشته است:

زمان زمان اپیزود‌ها در سریال‌های ترکی که در تلویزیون پخش می‌شود ۹۰ تا ۱۲۰ دقیقه است که این اصلا مطابق استاندارد‌های بین‌المللی نیست و برای آنها مناسب نیست. هر چند که آن در کار‌های دیجیتال تلاش در افت زمان هر تکه دارند، اما آن اتفاقی که باید رخ نداده است. از طرفی دیگر سانسور و محدودیت‌های محتوایی مانع از ساخت داستان‌های چالش‌برانگیز شده است. نوشته دیگر این است که رقابت با محتوای باکیفیت‌تر از آمریکا، کره و اروپا علتشده سریال‌های ترک سخت‌تر دیده شوند.

نقطه قوت این ماجرا این است که پلتفرم‌های دیجیتال به صنعت سریال‌سازی ترکیه امکان داده‌اند تا به بازار‌های تازه دسترسی اشکار کنند، اما تا این مدت تعداد بسیاری از سریال‌های ترک، به‌علت وابستگی به فرمول‌های سنتی، در بازار جهانی نتوانسته‌اند جایگاه قوی اشکار کنند.

تصویری از سریال «هدیه»

ضعف فیلم‌نامه و کلیشه‌های تکراری

یکی از با اهمیت ترین انتقاد‌ها به سریال‌های ترکیه‌ای، ضعف در نوشتار و منفعت گیری از کلیشه‌های فرسوده است. زیاد تر این سریال‌ها بر محور موضوعاتی همچون عشق‌های ممنوعه، خیانت، انتقام و درام خانوادگی می‌چرخند و کمتر ناظر خلاقیت در داستان‌پردازی هستیم. اما چرا این کلیشه‌ها هم چنان کار می‌کنند؟ یکی از این موارد است که مخاطبان در خاورمیانه و آمریکای لاتین، به درام‌های احساسی علاقه دارند.

از طرفی دیگر سریال‌های طویل، زمان بیشتری برای تبلیغات و کسب درآمد تشکیل می‌کنند.

این نوشته نیز قابل دقت است که در هر حال فرمول‌های امتحان‌شده، کم‌ریسک‌تر و تجاری‌تر می باشند به این علت ترک‌ها به جستوجو تحول آن نیستند.

درست است که این سبک سریال‌ها هم چنان مخاطب دارند و فروش خوبی دارند، اما فقدان نوآوری علتمی‌شود سینمای ترکیه در سطح جهانی جدی گرفته نشود. آن چیزی که زیاد جدی است این مورد است که این چنین شبه فیلم‌نامه‌هایی اصلا نمی‌تواند قیمت هنری داشته باشد و در در سطح حتی برخی‌های کار‌های سطح پایین بین المللی در قرار بگیرند.

نقش دولت ترکیه در صنعت سریال‌سازی

سینمای ترکیه فقط یک تجارت نیست، بلکه ابزار دیپلماسی فرهنگی نیز محسوب می‌شود.

دولت ترکیه از سریال‌هایی همانند «قیام ارطغرل» و «عثمان» برای ترویج تاریخ عثمانی و ایدئولوژی ملی‌گرایانه منفعت گیری کرده است.

تصویری از سریال «عثمان»

این چنین، این سریال‌ها تأثیر مستقیمی بر صنعت توریسم ترکیه دارند. تعداد بسیاری از گردشگران خارجی به‌علت دیدن سریال‌های محبوب، به شهر‌هایی همانند استانبول، کاپادوکیه، و بودروم سفر می‌کنند.

بعد وقتی که سریال‌ها به جذب گردشگر و افزایش نفوذ فرهنگی ترکیه پشتیبانی می‌کنند دولت از این نوشته حمایتجدی می‌کند، اما از لحاظی دگیر برخی سریال‌ها زیاد تر به تبلیغات سیاسی شباهت دارند تا آثار هنری جدا گانه.

بعد به طور کلی می‌توان او گفت تجاری‌سازی بازیگران و برندینگ آنها، مدل صادرات سریال و جذب اندوخته خارجی، همکاری با نتفلیکس و ورود به بازار‌های تازه و منفعت گیری از سینما به‌گفتن ابزار قوت نرم و دیپلماسی فرهنگی علتدرآمد نجومی ترک‌ها در داخل و خارج شده است، اما این پیروزی اقتصادی، همیشه به معنی پیروزی هنری نیست.