طراحی واکسنی که فقط یک‌بار تزریق می‌شود؛ گامی در مسیر درمان ایدز و کرونا_صبح سریع

به گزارش ستاد اختصاصی گسترش فناوری نانو، این واکسن با ترکیب دو ماده محرک سیستم ایمنی، توانسته در غدد لنفاوی تجمع اشکار کرده و عرصه‌ساز تشکیل گسترده پادتن شود.

دانشمندان مؤسسه فناوری ماساچوست (Massachusetts Institute of Technology) در آمریکا موفق به گسترش واکسنی آزمایشی علیه ویروس HIV شده‌اند که در مدل‌های حیوانی، به‌اختصاصی موش‌ها، پاسخی ایمنی قوی و متنوع به وجود اورده است. این پژوهش که در نشریه معتبر Science Translational Medicine انتشار شده، می‌تواند افق‌های جدیدی در ساخت واکسن‌های مؤثر و تک‌دوز علیه بیماری‌های عفونی همچون HIV و کرونا (SARS-CoV-۲) بگشاید.

در این واکسن، از دو ماده کمکی یا «اَدجوانت» قوی منفعت گیری شده‌ است که سیستم ایمنی را تحریک می‌کنند و علتخواهد شد بدن بتواند پادتن‌های متنوعی علیه ویروس HIV تشکیل کند.

به حرف های پژوهشگران، این واکسن بعد از تزریق، در غدد لنفاوی تجمع اشکار می‌کند و تا نزدیک به یک ماه در آن‌جا باقی می‌ماند. این ماندگاری جهت می‌شود سلول‌های ایمنی بدن، به‌اختصاصی سلول‌های B، زمان کافی برای تکثیر، جهش و تشکیل انواع پادتن را داشته باشند.

کریستوفر لاو (Christopher Love)، از نویسندگان این مطالعه و استاد دانشگاه ام‌آی‌تی، می‌گوید: «این روش با تعداد بسیاری از واکسن‌های مبتنی بر پروتئین سازگار است و امکان طراحی فرمولاسیون‌های جدیدی را برای مقابله با بیماری‌هایی همانند آنفلوانزا، کرونا یا دیگر همه‌گیری‌های آینده فراهم می‌کند.»

ادجوانت‌ها طبق معمولً همراه با واکسن‌ها به کار می‌روال تا عکس العمل ایمنی نیرومندتری نسبت به آنتی‌ژن‌ها (پروتئین‌های حاضر در ویروس‌ها و باکتری‌ها) تشکیل کنند. واکسن‌هایی همانند هپاتیت A و B سال‌ها است که با پشتیبانی آلومینیوم هیدروکسید یا «آلوم» تزریق خواهد شد. آلوم، بدن را برای تشکیل حافظه‌ای پایدار از عامل بیماری‌زا آموزش می‌دهد.

اما در این پژوهش، ترکیبی تازه از دو ماده کمکی منفعت گیری شده‌ است: یکی نانوذرات زیاد ریز از «ساپونین» (Saponin) که از پوست درخت صابون شیلی استخراج می‌شود و فرد دیگر یک مولکول القاکننده التهاب به نام «ام‌پی‌ال‌ای» (MPLA). این ترکیب پیش‌تر در مطالعات آزمایشی واکسن HIV مورد منفعت گیری قرار گرفته‌ می بود. دانشمندان اکنون دریافته‌اند که ترکیب «آلوم» با این نانوذرات ساپونین (که به‌نام SMNP شناخته می‌شود) می‌تواند جواب ایمنی زیاد قدرتمندتری نسبت به هرکدام از این مواد به‌تنهایی تشکیل کند.

یافته‌های تیم تحقیقاتی مشخص می کند که این واکسن، در غدد لنفاوی موش‌ها انباشته می‌شود و با عبور از لایه محافظ سلولی، بدون آن‌که تجزیه شود، به سلول‌های B دسترسی می‌یابد. این سلول‌ها سپس فرآیند تکامل و جهش خود را اغاز کرده و پادتن‌هایی متنوع و موثر علیه ویروس HIV تشکیل می‌کنند. این عکس العمل ایمنی نه‌تنها قوی، بلکه زیاد پایدار است و می‌تواند پایه‌گذار ایمنی طویل مدت باشد.

این پژوهش مسیر تازه‌ای را برای طراحی واکسن‌هایی باز می‌کند که تنها با یک دوز تزریق، بتوانند بدن را در برابر بیماری‌های پیچیده‌ای همانند ایدز یا کرونا ایمن کنند؛ واکسن‌هایی که نیاز به تزریق‌های مکرر نداشته و در مدیریت جهانی بیماری‌های واگیردار نقشی حیاتی ایفا خواهند کرد.