بازیگران سریال «پاییز صحرا» بعد از ۳۸ سال کجا می باشند؟_صبح سریع

در کنار این‌ها ملودرام‌های خانوادگی همانند آیینه و رعنا ساخته شدند. یکی از این سریال‌های نوستالژیک، ‌ پاییز صحرا ساخته اسدالله نیک‌نژاد است که این روزها از شبکه آی فیلم بازپخش می‌شود. این سریال در نیمه دهه شصت ساخته شد و در شرایط زمان جنگ و ممنوعیت ویدئو که تلویزیون را تبدیل به مهم‌ترین سرگرمی‌تصویری خانواده‌های ایرانی می‌کرد، زیاد خوب دیده شد.

پاییز صحرا داستان صحرا و ساسان زن و شوهری از دو طبقه اجتماعی گوناگون می بود که ازدواجشان با دخالت‌های مادر ساسان و مسائل دیگر نزدیک به فروپاشی و طلاق است.

دلنشین این جاست که این سریال در سال‌هایی پخش می‌شود که جنگ در جریان است و انگار تبدیل به گریزگاهی برای دوری از اخبار جنگ و بار روانی آن می‌شود.

یکی از با اهمیت ترین مسائلی که در باره این سریال به وجود آمد، ‌ حجاب بازیگران زن می بود. به خصوص در رابطه شهلا میربختیار که نقش مهم را بازی می‌کرد و جمیله شیخی که نقش مادر شوهر او را داشت. بازیگران زن سریال در صحنه‌هایی که در خانه می باشند، روسری یا مقنعه به سر ندارند و تنها پارچه‌ای دور سرشان پیچیده شده است. با پخش چند تکه همین قضیه علتشد سریال بر سر زبان‌ها بیفتد و تعدادی از روحانیون از آن شکایت کردند.

کار آنقدر بالا گرفت که محمدهاشمی، مدیرعامل زمان سازمان صدا و سیما در این مورد به امام خمینی نامه‌ای نوشت و نظر او را جویا شد. امام هم جواب داد: نظر نمودن به این قبیل فیلم‌ها و نمایشنامه‌ها هیچ یک اشکال شرعی ندارد و تعداد بسیاری از آنها آموزنده است و پخش آنها نیز اشکالی ندارد. و همین طور فیلم‌های ورزشی و آهنگ‌ها اکثراً بی‌اشکال است.

بعضی اوقات خلاف به طور نادر دیده می‌شود که باید زیاد تر مراقبت کرد. لیکن دو مسئله باید مراعات شود: اول آنکه افرادی که گریم می‌کنند باید محرم باشند و اجنبی حرام است این چنین کاری را انجام دهد. دوم آنکه بینندگان از روی شهوت نظر نکنند.

با این جواب می بود که پخش سریال بدون مشکل ادامه اشکار کرد و از طرف دیگر نام چهره پرداز خانم به تیتراژ فیلم‌ها و سریال‌ها اضافه شد.

کارگردان پاییز صحرا کیست؟

اسدالله نیک‌نژاد در اغاز انقلاب چندین مستند از جریان انقلاب تشکیل کرد و سپس از داخل شدن به تلویزیون سریال ۶۴ قسمتی «شما چه می‌گویید» را نویسندگی و کارگردانی کرد. سپس از این سریال می بود که او پاییز صحرا را در سال‌های ۶۴ و ۶۵ ساخت و سپس هم به جبهه رفت و چند مستند از جنگ تشکیل کرد که در یکی از آنها برای اولین بار از خود رزمندگان در خط مقدم به گفتن فیلمبردار منفعت گیری کرد و به آنها دوربین داد.

ساخت فیلم ناتمام برنج خونین که نیمه همه مانده می بود، فعالیت دیگر او می بود که برای اولین بار سپس از انقلاب به انگلیسی دوبله شد و در جشنواره‌های جهانی به نمایش درآمد. نیک‌نژاد سپس به آمریکا رفت و از همان زمان در آنجا ماندگار شد. اما اغاز دهه نود او به ایران برگشت تا فیلم لاله را بسازد.

فیلمی ‌که زیاد سریع و حتی پیش از فیلمبرداری به علت بودجه بالای آن (۲ و نیم میلیارد تومان) با حاشیه‌های زیاد روبه رو شد و زمان‌های زیاد مسکوت ماند. اما در نهایت با نظر مستقیم محمود احمدی نژاد که نیک نژاد با او در سفرش به نیویورک ملاقات داشت و در باره فیلم با او سخن بگویید کرده می بود، ساخت فیلم ادامه اشکار کرد.

از شهلا میربختیار تا جمیله شیخی

بازیگران مهم این سریال جمیله شیخی، شهلا میربختیار، داریوش مودبیان، جمشید مشایخی، اسماعیل داورفر، مهری ودادیان و آزیتا لاچینی بودند. شهلا میربختیار که به تازگی عکسی از او ۳۸ سال سپس از پاییز صحرا انتشار شده است، ‌ اصولا بازیگر تئاتر می بود و پاییز صحرا مطابق حرف های خودش اولین توانایی جدی او در تئاتر و سینما محسوب نمی‌شود.

او پیش از پاییز صحرا در نمایش‌های «آنتیگونه» به‌کارگردانی دکتر علی رفیعی. «ادیپوس شهریار» و سلام؛ آهای اونوری‌ها هر دو به‌کارگردانی جمشید ملک‌پور وجود داشته و در سریال هزاردستان علی حاتمی‌هم بازی کرده است که یقیناً نقشش دچار سانسور شد و جز چند سکانس مختصر چیزی از آن باقی نماند.

شهلا میربختیار تا ۸ سال سپس از پاییز صحرا در ایران ماند و در چند فیلم و تئاتر بازی کرد. سپس از مهاجرت از ایران هم چندین نمایش کارگردانی کرده و کتابی هم در باره سینمای ایران نوشته که انتشارات مک فارلند در آمریکا آن را انتشار کرده است. او این چنین در دانشگاه مشغول تدریس بازیگری و کارگردانی است.

نقش همسر صحرا در پاییز صحرا را هم داریوش مودبیان بر مسئولیت داشت که در آن زمان ۳۶ ساله می بود. او که بازیگر، کارگردان و پژوهشگر تئاتر هم هست و مجموعه طنزآوارن جهان نمایشش برای اهالی تئاتر آشناست، در او گفت‌وگویی در باره این سریال حرف های: در این سریال مردم ناظر اتفاقات زندگی روزمره بودند.

هرکس کار او را به نحو مطلوب انجام می‌داد. همه عوامل پشت و جلوی دوربین برای این سریال زحمت کشیدند. به یاد دارم زنده‌یاد جمیله شیخی به حدی نقش یک مادرشوهر سختگیر را خوب بازی کرد که همه فکر می‌کردند او در زندگی عادی هم این چنین حرکت و اخلاقی دارد.

شهلا میربختیار، جمشید مشایخی، زنده‌یاد اسماعیل داورفر و آزیتا لاچینی هم که دیگر نقش‌های این سریال را بازی می‌کردند، سرشار از انرژی بودند.

در آن سال‌ها با وجود جنگ و بمباران تهران، کارمان را انجام می‌دادیم؛ بعضی اوقات تا نیمه‌شب کار می‌کردیم، حتی ساعت دو یا سه بامداد پیاده به خانه برمی‌گشتم، اما با این حال با شوق زیاد فردا صبح سر کار می‌رفتیم. دلنشین است بدانید که در زمان‌های خاموشی هم کار می‌کردیم.»

جمیله شیخی که به علت چهره و صدای خاصش چندین بار در نقش زن قوی سلطه گر بازی کرده، در این سریال هم نقش مادرشوهری را دارد که عروسش را برازنده پسر و خانواده اش نمی داند و انقدر در کار آنها دخالت می کند تا زندگی شان به مرز نابودی می رسد.

دلنشین است که با وجود صدای قدرتمندش، در این سریال همانند نقش های دیگر نقش او هم دوبله شده و فهیمه راستکار جای او سخن بگویید کرده است.

به جز جمیله شیخی جمشید مشایخی، مهری ودادیان و اسماعیل داورفر هم دیگر بازیگران این سریال می باشند که درگذشته‌اند.