تب ترندها باید در تئاتر نقل شود/ نوجوان امروزی بدون علتحرفی نمی‌پذیرد_صبح سریع

به گزارش خبر سریع، با وجود قدمت قابل دقت تئاتر ایران در سال‌های تازه سیاست‌گذاری‌هایی که زیاد تر گله های فعالان این عرصه را به جستوجو داشته جهت شده تا تعداد بسیاری از شاخه‌های آن از جمله تئاتر نوجوانان به فراموشی سپرده شود. به بهانه اجرای نمایش «خانه من» با وجود بازیگران نوجوان به کارگردانی فاطمه محمدی به سراغ او رفتیم تا حال و هوای تئاتر نوجوان را جویا شویم.

خبر سریع: در آموزش نوجوانان برای تئاتر با چه توانایی‌های متمایزی روبه رو بودید؟

محمدی: طی سال‌ها کار با نوجوانان، اشکار شده که نسل امروز برای پذیرفتن هر قضیه‌ای، نگاه تحلیلی و منطقی دارند. آن‌ها به‌سادگی دیالوگ‌ها و روایات را نمی‌پذیرند و جستوجو استدلال و حتی شواهد علمی ‌یا فکت‌های تاریخی می‌گردند. این نگرش علتشده زمان و انرژی بیشتری برای توضیح و تفهیم مسائل صرف شود. 

در پروژه تازه، هنگامی دختران گروه با شخصیت‌های واقعی نمایش روبه رو شدند، علاقه‌مند شدند که سرگذشت آن‌ها را از منبع های گوناگون همانند کتاب‌ها و گزارش‌های رسانه‌ای بازدید کنند. بعضی اوقات حتی به تناقضات کوچک در روایت‌ها اشاره می‌کردند و پیشنهادهایی برای اصلاح محتوا می‌دادند تا شخصیت‌ها دقیق‌تر و باورپذیرتر اراعه شوند. این روال نشان‌دهنده اهمیت تعامل و شفافیت در کار با نوجوانان است، برخلاف قبل که پذیرفتن محتوا زیاد تر آسان‌تر و بی‌چالش‌تر می بود. 

خبر سریع: به باور شما تئاتر نوجوانان در سرزمین تا چه حد پویا است؟

محمدی: تئاتر نوجوانان در سرزمین، عرصه‌ای است که تا این مدت به‌طور جدی شکوفا نشده، اما ظرفیت زیاد بالایی دارد. اگر به‌گفتن یک ابزار تربیتی و فرهنگی به آن نگاه شود، می‌تواند تغییرات شگرفی در آینده نوجوانان تشکیل کند. این هنر در سال‌های تازه پویاتر شده، اما تا این مدت تا رسیدن به جایگاه واقعی خود فاصله بسیاری دارد. 

برای رونق این حوزه اندوخته‌گذاری در پرورش مربیان حرفه‌ای و متخصص الزامی است. این چنین محتواهای مناسب با دغدغه‌های نوجوانان باید تشکیل شود در عین حال که حمایتجدی نهادهای فرهنگی، هنری و آموزشی مورد نیاز است. 

تئاتر می‌تواند ابزاری اثربخش برای آموزش توانایی‌های زندگی، تحکیم خلاقیت، و شکل‌دادن به تفکر انتقادی در نوجوانان باشد.

خبر سریع: در نمایش خانه من مطرح چه دغدغه‌ای مدنظرتان می بود؟

محمدی: این مطرح از تابستان امسال توسط خانواده امید (حوزه هنری کودک و نوجوان) با هدفی دوگانه اراعه شد. یکی آموزش هنر تئاتر تا نوجوانان با اصول تئاتر و نمایش در قالب کار تیمی‌آشنا شوند و این توانایی را فراگیرند و دوم  پرورش هویت و آشنایی با الگوهای واقعی تا در خلال این فرآیند، نوجوانان با شخصیت‌های برجسته و قهرمانان واقعی ایران و جهان که معرف اصالت رفتاری یک زن ایرانی-اسلامی‌می باشند، آشنا می‌شدند. 

نمایش «خانه من» با نویسندگی خانم حدیقه حیدری، بر پایه زندگی زنان واقعی که در عصر ما زندگی کرده‌اند، شکل گرفت. داستان‌ها از کتاب‌هایی که در دسترس عموم می باشند، به‌اختصاصی از آثار انتشارات سوره مهر، الهام گرفته شد. روایت‌ها درمورد مقاومت، ایستادگی، و نقش زنان در عرصه‌های گوناگون زندگی شهری و روستایی می بود. 

یکی از عناصر خلاقانه نمایش، چیدن پازلی در طول داستان می بود که در انتها، نقشه ایران را راه اندازی می‌داد.  در این نمایش، داستان‌های چند زن الهام‌قسمت و قهرمان روایت شد، از جمله: 

– خانم کونیکا یامامورا (صبا بابایی) یک مادر ژاپنی که نخستین مادر شهید غیرایرانی محسوب می‌شود. او بعد از آشنایی با فرهنگ اصیل ایرانی-اسلامی، پسرش را در راه این سرزمین تقدیم کرد. 

-مرضیه دباغ اولین فرمانده زن در دوران دفاع مقدس که وجهه‌ای الهام‌قسمت از شجاعت و مادر بودن را در کنار رزمندگی به نمایش می‌گذارد. 

این نمایش به وجه‌های متنوعی از زن بودن در عرصه‌های گوناگون فرهنگی و اجتماعی پافشاری داشت و مقصد آن، به عکس کشیدن اصالت، شجاعت و مقاومت در قالب یک کار هنری و گروهی می بود.

خبر سریع: چه پیشنهای برای رونق تئاتر در مدارس دارید؟

محمدی: برای رونق تئاتر در مدارس، اولین قدم، اراعه محتواهای مرتبط با دغدغه‌های ذهنی نوجوانان است. در این راستا باید خوراک فکری و روانشناختی مرتبط با نیازها، پرسشها، و علایق آن‌ها تهیه شود.

در مرحله سپس، خود دانش‌آموزان باید در مرحله های گوناگون مطرح‌ها شراکت کنند. از ایده‌پردازی گرفته تا طراحی صحنه و حتی تهیه آکسسوار نمایشی. این شراکت نه‌تنها حس مالکیت و مسئولیت پذیری را در آن‌ها تحکیم می‌کند، بلکه علتپویایی و تشکیل پروژه‌های زیاد تر می‌شود.

به باور بنده تئاتر درمانی به نوجوانان زمان می‌دهد تا احساسات خود را به‌طور عملی توانایی و گفتن کنند. این روش برای ذهن تحلیل‌گر و فعال نوجوانان، ابزار مناسبی برای فهمیدن و پردازش مسائل اجتماعی و فردی می‌آورد.

خبرفوری: اگر امکانات ملزوم را داشته باشید کدام دغدغه‌های نوجوانان را نوشته الزامی برای تشکیل تاثییر نمایشی می‌دانید؟

محمدی: تئاتر باید بازتاب‌ مسائلی باشد که نوجوانان را به خود مشغول ساخته است. برخی از موضوعات روز که باید در تئاتر نوجوانان مورد دقت قرار گیرند، عبارت‌اند ازفضای مجازی و تاثیرات آن  از جمله صدمه‌های روانی، اجتماعی، و وابستگی‌هایی که امکان پذیر تشکیل شود، بمباران رسانه‌های و فشارهای فرهنگی همانند تبلیغات سبک‌های زندگی غربی و فرهنگ ترندها از جمله تب گروه‌های موسیقی خارجی، تأثیر فیلم‌ها و سریال‌های کره‌ای، و جریان‌های پرطرفدار که نوجوانان به‌شدت با آن‌ها دچار می باشند.

پرداختن به این موضوعات، از طریق تئاتر می‌توان ابزاری برای تبیین مسائل، اراعه دیدگاه‌های انتقادی و شکل‌دهی به افکار ذهنی در نوجوانان باشد. دقت به مسائل واقعی زندگی آن‌ها، عرصه‌ساز ارتباطی و اثربخشی بین هنری و ذهن کنجکاو نوجوانان خواهد می بود.

خبر سریع: رصدی از نمایشنامه‌های نویسندگان نوجوان داشته‌اید و در این حوزه اثری را با قابلیت تبدیل شدن به نمایش می‌بینید؟

محمدی: تجربۀ ما در گروه هنری حسیبا با نوجوانانی که علاقه‌مند به نویسندگی و نمایشنامه‌نویسی می باشند، نشان خواهند داد که به نوشتن، حتی با هراس از ضعف، می‌توان برای تحکیم خلاقیت پشتیبانی کرد. گروه ما سال‌ها است که در مساجد و محافل محلی از نوشته‌های دختران نوجوان حمایتکرده و آن‌ها را اجرا می‌کند. چند نفر از این نوجوانان اکنون گروه‌های نمایشی خود را دارند، اما در عرصه‌های حرفه‌ای، نویسنده نوجوانی که تا این مدت به سطح مطلوب رسیده است، شناسایی نشده است.

خبر سریع: نهادهای متولی کودک و نوجوان چه مقدار حمایتکننده‌ نمایش می باشند؟

محمدی:مرکز رشد نوجوان امید «باشگاه امید» که توسط حوزه هنری کودک و نوجوان راه‌اندازی شده، بستری امن و مناسب برای ترقی فرهنگی کودکان و نوجوانان فراهم کرده است. این مرکز فرصتی استثنایی برای کشف و پرورش توانایی های هنری در قالب‌های گوناگون از جمله نمایش و سرود و شعر و …اراعه می‌کند. بااین‌حال، در تعداد بسیاری از نهادهای فرهنگی هنری، دقت زیاد تر و تشکیل برنامه‌ریزی در این عرصه حس می‌شود.

نوجوانان، اگر به‌درستی هدایت شوند، می‌توانند بین نسل تازه و قیمت‌های فرهنگی و انسانی موفق و خلاق باشند. این هنر نه‌تنها ابزار تربیتی است، بلکه بستری برای خلاقیت شکوفایی و روحیه کار تیمی ‌نیز خواهد می بود.