«غول را از بطری بیرون نیاورید»_صبح سریع

باکتری‌های آینه‌ای در زیست‌شناسی مصنوعی موجوداتی زنده می باشند که در ساختار مولکولی‌شان، شکل مواد طبیعی به‌ طور معکوس است.

اگرچه برای رسیدن به فناوری و دانش علمی ملزوم جهت ساخت این باکتری‌ها تا این مدت یک دهه یا زیاد تر زمان نیاز دارد، این دانشمندان هشدار داده‌اند که خطرات مرگبار احتمالی این حوزه تحقیقاتی «بی‌سابقه» و «نادیده گرفته‌شده» است.

محققان در مقاله خود آورده‌اند: «تحت تأثیر کنجکاوی و کاربردهای احتمالی، برخی از محققان اغاز به کار روی تشکیل موجوداتی کرده‌اند که کاملاً از مولکول‌های زیستی آینه‌ای ساخته شده‌اند. این چنین موجوداتی یک انحراف اساسی از حیات خواهند می بود و تشکیل آن‌ها نیاز به بازدید‌های دقیق‌تر دارد.»

در این باکتری‌ها، مولکول‌های حیاتی همانند دی‌ان‌ای و پروتئین‌ها در جهت‌گیری فضایی خود به شکل آینه‌ای می باشند. برای مثال مولکول‌های دی‌ان‌ای‌ به طور طبیعی همانند دست چپ و راست می باشند که به‌طور دقیق معکوس یکدیگرند. اما در این موجودات مصنوعی، این ساختارها به‌طور کامل وارونه خواهد شد.

در نتیجه این چنین موجوداتی با موجودات طبیعی کاملاً متفاوت خواهند می بود و سیستم‌های زیستی معمول (همانند سیستم ایمنی) نخواهند توانست آن‌ها را شناسایی کرده یا با آن‌ها مقابله کنند چرا که این وارونگی علتتحول در ساختار مولکولی آن‌ها شده است.

در واقع سیستم ایمنی برای شناسایی باکتری‌های مهاجم به شکل مولکولی خاصی وابسته است. اگر این اشکال به حالت آینه‌ای تبدیل شوند، سیستم ایمنی نمی‌تواند آن‌ها را شناسایی کند و سیستم‌های دفاعی ایمنی امکان پذیر ناکامی بخورند.

دانشمندان، شامل متخصصان ایمنی‌شناسی، صدمه‌شناسی گیاهی، بوم‌شناسی، زیست‌شناسی تکاملی، امنیت زیستی و علوم سیاره‌ای ابتدا نسبت به تهدیدات این باکتری‌ها تردید داشتند، اما اکنون «عمیقاً دلواپس» می باشند.

جاناتان جونز، یکی از نویسندگان گزارش و دانشمند در آزمایشگاه «سینزبری» در بریتانیا، او گفت: «این غولی است که نباید از بطری بیرون بیاید. گمان وقوع خطر کم است، اما عواقب آن می‌تواند واقعاً فاجعه‌بار باشد.»

دانشمندان می‌گویند تا وقتی که شواهد قانع‌کننده‌ای مبنی بر بی‌خطر بودن این موجودات اراعه نشده است، تحقیقاتی که مقصد آن تشکیل باکتری‌های آینه‌ای می باشند نباید مجاز اظهار شوند و فراهم‌کنندگان مالی نیز باید حمایتاز این تحقیقات را متوقف کنند.

این گزارش بر پایه یک مطالعه فنی ۳۰۰ صفحه‌ای نوشته شده است که امکان‌پذیری و خطرات باکتری‌های آینه‌ای را بازدید می‌کند.

گزارش می‌گوید که تشکیل حیات آینه‌ای بخشی از کوششهای چندین آزمایشگاه و فراهم‌کنندگان مالی بزرگ برای فهمیدن بهتر حیات و گسترش داروها و درمان‌های تازه است.

به حرف های دانشمندان تهدید سریع‌ای در این عرصه حاضر نیست چرا که مانع ها فنی بسیاری برای ساخت این باکتری‌ها وجود دارد و انجام این چنین کاری در طی یک دهه نیاز به تلاش هماهنگ و گسترده شبیه پروژه ژنوم انسانی خواهد داشت.

در این گزارش آمده است: «ما نمی‌توانیم سناریویی را رد کنیم که در آن یک باکتری آینه‌ای به‌گفتن طوری مهاجم در اکوسیستم‌های گوناگون ظاهر شده و عفونت‌های مرگباری را در انسان‌ها، حیوانات و گیاهان تشکیل کند.»

جونز، متخصص سیستم ایمنی گیاهان، با گفتن این که تشخیص این باکتری‌ها در گیاهان نیز زیاد دشوار خواهد می بود، او گفت: «حتی اگر در ابتدا رشد خوبی نداشته باشند، جهش‌ها داخل عمل خواهد شد و چیزی ظاهر خواهد شد که رشد بهتری دارد. این روال تکامل است.»

با این حال تام الیس، استاد مهندسی ژنوم مصنوعی در امپریال کالج لندن، می‌گوید که این او گفت و گو‌ها تا این مدت «علم تخیلی» می باشند و نه حقیقت علمی.

او گفت: «این نگرانی‌ها در کل درست می باشند، اما زیاد فرضی می باشند چون تحقیقات در مرحله های اولیه قرار دارد.»

آقای الیس با اشاره به این که محققان بیشتر از یک دهه تلاش کرده‌اند تا حیات مصنوعی را با مولکول‌های غیرآینه‌ای بسازند، اما تا این مدت فاصله بسیاری با ساخت سلول‌های خودپایدار دارند، او گفت: «سختی این کار همانند تلاش برای فرود بر مریخ است و سپس سخن بگویید درمورد سفر به ستاره‌ها و کهکشان‌های دیگر. دستاورد اولیه تا این مدت به حقیقت نرسیده، چه برسد به مقصد بعدی.»

گزارش اخطارآمیز دانشمندان به تازگی در نشریه علمی «ساینس» انتشار شده است.