پذیرفتن FATF به لغو تحریم ها منجر می‌شود؟_صبح سریع

تحریم‌های اقتصادی علیه ایران یکی از پیچیده‌ترین مسائل سیاست خارجی سرزمین در سال‌های تازه بوده و همین نوشته علتشده مدام نقل شود که تصویب معاهداتی همانند FATF می‌تواند راهی برای لغو این تحریم‌ها باشد.

موافقان FATF اعتقاد دارند که عضویت در این معاهده می‌تواند کلید از بین بردن تحریم‌ها باشد. اما کارشناسان و تحلیلگران تعداد بسیاری به این دیدگاه به طور جدی نقد دارند و اعتقاد دارند که تصویب این چنین معاهداتی به هیچ گفتن جهت لغو تحریم‌ها و حل مشکلات اقتصادی سرزمین نمی‌شود.

مالک شریعتی نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی هم در باره این نوشته او گفت که « دستورالعمل‌های FATF ارتباطی با نوشته تحریم‌ها ندارد و برعکس، اجرای آن در شرایط تحریمی به زیان کشوری است که تحت تحریم قرار دارد.»

شریعتی این چنین فرمود که « قاعدتاً هنگامی تحت تحریم هستیم باید مسیرهایی را برای تحکیم منافع سرزمین و دور زدن تحریم‌ها به دست بیاوریم که شفاف شدن آن مسیرها به زیان سرزمین است. اصرار بر این نوشته به نظر می آید که نه تنها کمکی به تحکیم معیشت مردم نمی‌کند بلکه به زیان آن هم خواهد شد. »

فکر از بین بردن تحریم‌ها با FATF نادرست است

شیبانی، رئیس اسبق بانک مرکزی نیز در این خصوص می‌گوید که «تحریم‌های آمریکا که عمدتاً از طریق کنگره و سنا تصویب می‌شود، متنوع و پیچیده می باشند. تحریم‌های ثانویه‌ای که علیه ایران اعمال شده، به هیچ‌وجه با عضویت در FATF از بین بردن نمی‌شود.»

او می گوید که « آمریکا برای هرگونه از بین بردن تحریم، پیش‌شرط‌های اختصاصی‌ای دارد که از جمله آنها می‌توان به توقف فعالیت‌های موشکی ایران یا تحول سیاست‌های منطقه‌ای اشاره کرد.»

شیبانی اصرار می‌کند: «این فکر که عضویت در FATF همه تحریم‌ها را رفع خواهد کرد، یک نادرست است. توانایی قبل نشان داده است که حتی بعد از برجام، آمریکا به تحریم‌های خود در ادامه گفت.»

کارشناسان و تحلیلگران زیاد فرد دیگر نیز بر این باورند که تحریم‌هایی که بر ایران اعمال می‌شود، علاوه بر این که محدود به موضوعات پولشویی و فراهم مالی تروریسم که مرتبط با FATF است، به جنبه‌های گسترده‌تری از سیاست و اقتصاد نیز داخل می‌شود. آنها اعتقاد دارند از آنجا که تحریم‌های اقتصادی آمریکا بر پایه سیاست‌های کلان این سرزمین علیه ایران، به طور عمده به تحول حرکت ایران در عرصه‌هایی همچون برنامه هسته‌ای، حمایتاز گروه‌های مقاومت و سیاست‌های منطقه‌ای متکی است، عضویت در FATF به تنهایی نمی‌تواند تأثیری در این عرصه‌ها بگذارد.  

عباس پاپی زاده عضو هیئت رئیسه مجلس هم در او مباحثه با خبرنگار فارس با گفتن این که نباید سیستم‌های مالی خودمان را در قالب FATF آشکار کنیم، او گفت: شفاف شدن این سیستم‌ها در زمان تحریم به مبادلات اقتصادی سرزمین و معیشت مردم صدمه می‌زند.

وی با گفتن این که نباید سیستم‌های مالی خودمان را در قالب FATF برای دشمنان قسم خورده سرزمین عیان کنیم، گفت: « شفاف شدن این سیستم‌ها در زمان تحریم ما را دچار مشکل می‌کند و به مبادلات اقتصادی سرزمین صدمه می‌زند.» 

تحریم‌های ایران به چند دسته تقسیم می‌شود که هرکدام با ابزارهای متغیری اعمال شده‌اند. از جمله این تحریم‌ها، تحریم‌های ثانویه، تحریم‌های نفتی، تحریم‌های بانکی و تحریم‌های اقتصادی علیه قسمت‌های خاص از جمله صنعت ماشین و پتروشیمی می باشند. 

کارشناسان اقتصادی و بین الملل می‌گویند که عضویت در FATF هیچ اثری بر این نوع از تحریم‌ها نخواهد داشت. در حقیقت، تعداد بسیاری از این تحریم‌ها در راستای مسائل سیاسی و استراتژیک است که هیچ ارتباطی به مراعات استانداردهای FATF ندارد.

الزام تحکیم اقتصاد داخلی و افت وابستگی به خارج

در این شرایط، کارشناسان بر این مسئله پافشاری دارند که برای مقابله مؤثر با تحریم‌ها و مشکلات اقتصادی ناشی از آن‌ها، سرزمین باید زیاد تر بر تحکیم اقتصاد داخلی و افت وابستگی به خارج تمرکز کند.

به حرف های تحلیلگران، تمرکز صرف بر عضویت در معاهدات بین‌المللی و توافقات نمی‌تواند راهکار طویل مدت و مؤثری برای حل مشکلات اقتصادی باشد. در عوض، گسترش زیرساخت‌های داخلی و تکیه بر توانمندی‌های بومی می‌تواند سرزمین را در برابر تحریم‌ها و مشکلاتهای جهانی مقاوم‌تر کند.  

داریوش اسماعیلی استاد دانشگاه و عضو اسبق کمیسیون صنایع و معادن مجلس در او گفت و گو با فارس اصرار می کند که « تحکیم تشکیل داخلی می‌تواند در افت صدمه‌پذیری سرزمین در برابر نوسانات اقتصادی جهانی و تحریم‌ها پشتیبانی شایانی کند. »

وی ادامه می‌دهد که « تشکیل داخلی نه تنها جهت افت وابستگی به واردات کالا و خدمات می‌شود، بلکه با تشکیل زمان‌های شغلی و افزایش درآمد افراد، معیشت مردم را نیز بهبود می‌بخشد. به علاوه، با حمایتاز صنایع داخلی و فناوری‌های بومی، سرزمین می‌تواند کم کم از وابستگی به واردات کالاهای فناوری‌محور رهایی یابد و به جای آن خود به صادرکننده فناوری تبدیل شود. »

علاوه بر این، تعداد بسیاری از تحلیلگران و کارشناسان مسائل سیاسی هم بر این باورند که تحکیم اقتصاد داخلی می‌تواند استقلال سیاسی سرزمین را نیز تحکیم کند. آنها می گویند کشوری که در عرصه‌های گوناگون اقتصادی خودکفا باشد، قادر خواهد می بود سیاست‌های خارجی جدا گانه‌تری را جستوجو کند و کمتر تحت سختی و تأثیر سیاست‌های کشورهای خارجی قرار گیرد. این استقلال اقتصادی، جهت افزایش قوت چانه‌زنی ایران در سطح بین‌المللی خواهد شد و سرزمین می‌تواند با کشورهای دیگر از موضعی نیرومندتر داخل مذاکرات شود.

لزوم تحکیم صنایع داخلی و فناوری‌های پیشرفته

از آنجایی که یکی از جنبه‌های مهم تحکیم اقتصاد داخلی، اندوخته‌گذاری در تحقیق و گسترش و فناوری‌های نوین است. تعداد بسیاری از کارشناسان می گویند که اگر ایران بتواند به تحکیم صنایع داخلی و فناوری‌های پیشرفته بپردازد، نه تنها قوت اقتصادی خود را افزایش خواهد داد، بلکه این کار می‌تواند به رشد صنایع تازه و افزایش منفعت‌وری در صنایع حاضر منجر شود و این فرآیند بهبود کیفیت محصولات و تشکیل مزیت‌های رقابتی در بازارهای جهانی را نیز به جستوجو خواهد داشت.  

در نهایت چه باید کرد؟

در نهایت، تعداد بسیاری از کارشناسان بر این باورند که برای از بین بردن مشکلات اقتصادی سرزمین و مقابله با تحریم‌ها، نیاز به یک رویکرد جامع‌تر و درازمدت داریم. این رویکرد باید علاوه بر تعامل با کشورهای دیگر و عضویت در معاهدات بین‌المللی، بر گسترش و تحکیم توانمندی‌های داخلی سرزمین تمرکز کند.

حجت‌الاسلام سلیمی عضو هیئت رییسه مجلس شورای می گوید که « به جای آن که همه امیدها به عضویت در FATF معطوف شود، بهتر است که سیاست‌های اقتصادی و تجاری سرزمین به سمت تحکیم تشکیل داخلی، نوآوری و افزایش منفعت‌وری پیش برود. در این صورت، نه تنها ایران می‌تواند در برابر تحریم‌ها مقاومت کند، بلکه کم کم به یکی از قوت‌های اقتصادی منطقه تبدیل خواهد شد.»