یارانه نقدی کدام دهک‌ ها حذف می‌‌شود؟_صبح سریع

مبلغ تخصیص در دهک‌های اول تا سوم به ازای هر نفر ۵۰۰ هزار تومان و برای خانوار‌های در دهک چهار تا هفتم به ازای هر نفر ۳۵۰ هزار تومان خواهد می بود. احمد میدری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در این ربط حرف های است که «زیرساخت فناوری اطلاعات فراهم شده و بخشنامه‌های وابسته در حال ارسال به استان‌ها است، قبل از ماه مبارک رمضان در ۱۰ اسفند ۱۴۰۳ اولین نوبت کالا برگ الکترونیک را به ۷ دهک درآمدی می‌دهیم.» انچه که میدری پافشاری کرده است: «کالابرگ به ۷۰ درصد جامعه تعلق می‌گیرد و ۱۱ قلم کالای اساسی در قالب کالابرگ در فروشگاه‌ها به مردم اراعه خواهد شد.» اقلام کالابرگ الکترونیک شامل گوشت، مرغ، تخم‌مرغ، برنج، ماکارونی، روغن، شیر، پنیر، ماست، حبوبات، قند و شکر می‌شود.

معیار‌های حذف یارانه نقدی

هیئت وزیران در دولت چهاردهم با دقت به آئین‌نامه اجرایی که به‌استناد جز (۶) بند (الف) تبصره (۸) ماده واحده قانون بودجه سال ۱۴۰۳ به تصویب رسیده است، چندین شاخص را برای دهک‌بندی تازه و این چنین حذف یارانه افراد دهک‌های بالا اظهار کرده است. این شاخص‌ها را به‌طور کلی در ۶ قسمت می‌توان دسته‌بندی کرد؛

۱. مجموع درآمد اعضای خانوار

۲. تراکنش‌های خرید ماهانه

۳. دارایی‌های ملکی

۴. ماشین‌های لوکس

۵. سفر‌های خارجی

۶. اقامت در خارج از سرزمین.

این ۶ شاخص به‌گفتن شاخص‌هایی که بر توانمندی مالی خانوار دلالت دارند، مورد نظر قرار گرفته و به گمان زیادً یارانه نقدی خانوار‌هایی که یکی از این ۶ شاخص را داشته باشند، قطع خواهد شد. یقیناً این فرایند به‌صورت تدریجی انجام می‌شود و به گمان زیادً افرادی که واجد تعداد بیشتری از این شاخص‌ها می باشند، در برتری خواهند می بود. این شاخص‌ها جزئیاتی دارند که در ادامه به آنها پرداخته می‌شود.

۱- حذف یارانه بر پایه مجموع درآمد اعضای خانوار‌

در قسمت اول، مقدار مجموع درآمد اعضای خانواده مبنای دهک‌بندی و حذف یارانه است. بر این مبنا، خانوار یک نفره اگر در سال ۱۴۰۳ سه برابر حداقل حقوق (جمعاً ۳۰ میلیون تومان) درآمد داشته باشد، در ردیف حذف یارانه قرار می‌گیرد. اگر سپس خانوار دو‌نفره باشد، مبنای حذف یارانه درآمدی معادل ۳.۷۵ برابر حداقل حقوق سال تعیین‌شده در بودجه سال ۱۴۰۳ (۳۷ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان) خواهد می بود. در خانوار سه‌نفره، مجموع درآمد برای حذف یارانه ۴.۵ برابر حداقل حقوق در بودجه سال جاری که ۴۵ میلیون تومان برآورد شده است. در خانوار چهار نفره، ۵.۲۵ برابر حداقل حقوق در بودجه سال جاری که ۵۲ میلیون و ۲۵۰ هزار تومان برآورد شده است. در خانوار پنج نفره، مبنای حذف یارانه، داشتن درآمدی معادل ۶ برابر حقوق در بودجه سال ۱۴۰۳ که ۶۰ میلیون تومان است.

۲- حذف یارانه بر پایه تراکنش‌های خرید ماهانه‌

برای خانوار یک‌نفره، اگر میانگین ماهانه خرید مجموع کارت‌های بانکی ۵۰ میلیون تومان باشد، فرد در ردیف حذف یارانه قرار می‌گیرد. در خانوار

دو نفره این مقدار ۶۰ میلیون و ۲۵۰ هزار تومان، در خانوار سه‌نفره ۷۵ میلیون تومان، در خانوار چهار‌نفره ۸۷ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان و در خانوار پنج‌نفره این مقدار ۱۰۰ میلیون تومان است.

۳- حذف یارانه بر پایه دارایی‌های ملکی‌

بر پایه مصوبه هیئت وزیران، خانوار‌هایی که قیمت مجموع املاک و مستغلات آنها (همانند باغ ویلا‌های مجلل) بیشتر از ۳۵ میلیارد تومان باشد، مشمول قطع یارانه خواهند شد.

۴- حذف یارانه بر پایه ماشین‌های لوکس‌

خانوار‌هایی که دارای یک یا چند خودروی سواری یا وانت دوکابین با مجموع قیمت ۳ میلیارد تومان باشند، از لیست دریافت یارانه خارج خواهد شد.

۵- حذف یارانه بر پایه سفر‌های خارجی‌

خانوار‌هایی که بیشتر از ۵ سفر خارجی در یک سال داشته باشند، دیگر مشمول دریافت یارانه نخواهند می بود.

۶- حذف یارانه بر پایه اقامت در خارج از سرزمین

ایرانیان مقیم خارج از سرزمین، بر پایه اظهار وزارت امور خارجه، از لیست یارانه‌بگیران حذف خواهند شد.

نقشه استانی فقر

این که کدام استان‌ها به یارانه و کالابرگ دولتی مستحق‌ترند، موضوعی است که باید در برنامه‌های دولت و آزمون وسع دولت به‌طور جدی‌تر مورد نظر برنامه‌ریزان و سیاستگذاران قرار گیرد. اکثر سرزمین‌های جهان، فقر را به گفتن افتیا نبوده است درآمد تعریف می‌کنند. با این حال، افراد فقیر توانایی خود از فقر را زیاد گسترده‌تر می‌دانند. فردی که فقیر است امکان پذیر به‌طور همزمان از چندین عامل محرومیت رنج ببرد. ازاین‌رو، تمرکز بر یک عامل به تنهایی، همانند درآمد، برای فهمیدن ماهیت واقعی فقر کافی نیست. در ایران مطالعه‌های بسیاری در اندازه‌گیری فقر چندبعدی انجام شده است ولی زیاد تر آنها از داده‌های مطرح هزینه و درآمد خانوار که محاسبه نماگر‌های مرتبط با فقر چندبعدی را محدود می‌کند، منفعت گیری کرده‌اند.

حمیدرضا نواب‌پور و پریا ترابی کهلان در مقاله‌ای با گفتن «مطالعه‌ای در فقر چندبعدی و سهم سپس‌ها در استان‌های ایران» می‌نویسند: «افراد فقیر می‌توانند انواع مختلفی از محرومیت را به‌طور همزمان توانایی کنند. به گفتن مثال، افراد امکان پذیر از حالت نامناسب سلامتی یا سوء‌تغذیه عدم دسترسی به آب آشامیدنی سالم یا برق کیفیت پایین شغل یا تحصیلات کم رنج ببرند.

این محرومیت‌های به هم مدام، همیشه نتیجه فقر مالی نیست. به‌طور کلی در حالی که بین افرادی که از فقر پولی رنج می‌برند و افرادی که از فقر چندبعدی رنج می‌برند، همپوشانی وجود دارد، اما این دو گروه به‌طور دقیق همسان نیستند. از این رو تمرکز بر یک عامل همانند درآمد به تنهایی برای فهمیدن ماهیت واقعی فقر کافی نیست به این علت شاخص فقر چندبعدی سراسری (G-MPI) برای اولین بار توسط ابتکار گسترش انسانی و فقر آکسفورد (OPHI) با همکاری برنامه گسترش سازمان ملل (UNDP) برای گنجاندن در گزارش گسترش انسانی سازمان ملل در سال ۲۰۱۰ تشکیل شد تا معیار‌های سنتی فقر درآمدی را با در نظر گرفتن محرومیت در سلامت، تحصیلات و استاندارد‌های زندگی که یک فرد به‌طور همزمان با آن روبه رو است، تکمیل کند.

معیار‌های فقر چندبعدی با نشان دادن طیف وسیعی از محرومیت‌هایی که افراد فقیر توانایی می‌کنند آشکار می‌کنند که چه فردی و چطور فقیر است. به همین علت است که آرمان‌های گسترش پایدار (SDG) با مطلب «آخر بخشیدن به همه گونه‌های فقر در همه‌جا» به صراحت اولین مقصد خود را افت فقر چندبعدی می‌داند. علاوه بر این معیار‌های فقر چندبعدی را می‌توان تجزیه کرد تا سطح فقر در منطقه‌ها و زیرگروه‌های جمعیتی یک سرزمین را نشان دهد.

در این خصوص وزارت رفاه در گزارش سال ۱۳۹۹ خود با گفتن «گزارش پایش فقر سال ۱۳۹۹» بر پایه شاخص‌های ترکیبی، عمل به رتبه‌بندی محروم‌ترین استان‌های سرزمین کرد. بر پایه این رتبه‌بندی، در همان سال ۱۳۹۹ استان سیستان و بلوچستان با ۶۲ درصد محرومیت در رتبه اول قرار داشت. این مقدار ۲ برابر نرخ ۳۱ درصدی افراد زیر خط فقر در کل سرزمین بوده است. استان خراسان شمالی با ۴۶ درصد دوم و استان هرمزگان با ۴۴ درصد سوم می بود. کهگیلویه و بویراحمد با ۴۲ درصد در رتبه چهارم، گلستان با ۴۲ درصد در رتبه پنجم و لرستان با ۴۱ درصد در رتبه ششم قرار داشت. کردستان با ۴۰ درصد، خراسان رضوی با ۳۸ درصد، خراسان جنوبی با ۳۷ درصد، کرمان با ۳۷ درصد و کرمانشاه نیز با ۳۷ درصد در رتبه‌های بعدی قرار داشتند. در این رتبه‌بندی، یزد با ۱۶ درصد، تهران با ۱۷ درصد و سمنان و البرز نیز با ۱۹ درصد در رتبه‌های بعدی با کمترین نرخ فقر بوده‌اند.