«سالمندی سالم» چیست و چه رژیم غذایی آن را ضمانت می‌کند؟_صبح سریع

مطالعه‌‌ای بلند زمان که نتایج آن اخیرا در مجله «Nature Medicine» انتشار شده مشخص می کند که تغذیه می‌تواند نقش مهمی در نگه داری سلامت در دوران سالمندی داشته باشد.

در این مطالعه، پژوهشگران روال سلامت بیشتر از ۱۰۵ هزار متخصص را طی ۳۰ سال بازدید کردند. یافته‌ها مشخص می کند تنها ۹.۳ درصد از آن‌ها تا سن ۷۰ سالگی بدون ابتلا به بیماری‌های مزمن و بدون کم شدن توانایی ذهنی یا جسمی، سالم ماندند.

چه افرادی در بین شرکت‌کنندگان توانستند با سلامت به سن ۷۰ یا ۷۵ برسند؟

بازدید‌ها مشخص می کند شاخص تغذیه سالم جانشین (AHEI) بیشترین ربط را با سالمندی سالم داشته و گمان رسیدن به این مرحله را بیشتر از دو برابر افزایش داده است. این ربط حتی برای سن ۷۵ سالگی هم چشم‌گیر بوده و نسبت شانس آن به ۲.۲۴ رسیده است.

در نموداری که مقدار پایبندی به رژیم‌ها از بیشترین تا پایین‌ترین سطح قیاس شده، دیده می‌شود که هرچه پایبندی به رژیم‌ها زیاد تر بوده، گمان رسیدن به سالمندی سالم هم بالاتر رفته است. 

در این پژوهش، تاثییر هشت الگوی گوناگون تغذیه‌ای بر گمان رسیدن به «سالمندی سالم» بازدید شده است. نتایج مشخص می کند که همه این رژیم‌ها با افزایش شانس سالم ماندن در سال‌های پایانی عمر همراه بوده‌اند، اما مقدار این تاثییر متفاوت بوده است.

سالمندی سالم چیست؟

«سالمندی سالم» به وضعیتی حرف های شده که فرد تا سن ۷۰ سالگی به هیچ‌یک از ۱۱ بیماری مزمن از جمله انواع سرطان (به‌جز سرطان پوست غیرملانوم)، دیابت، سکته قلبی، بیماری‌های عروق کرونر، نارسایی قلبی، سکته مغزی، نارسایی کلیه، بیماری انسدادی مزمن ریه، پارکینسون، ام‌اس و بیماری ای‌ال‌اس  دچار نشده باشد. 

کدام رژیم غذایی برای نگه داری سلامت در دوران سالمندی بهتر است؟

بیشترین ربط مثبت با سالمندی سالم مربوط به شاخص تغذیه سالم جانشین (AHEI) بوده؛ رژیمی که بر مصرف میوه، سبزیجات، غلات کامل، چربی‌های سودمند و افت مصرف گوشت‌های فرآوری‌شده و چربی ترانس اصرار دارد.

رژیم مدیترانه‌ای جانشین (aMED) و رژیم دش (DASH) نیز در رتبه‌های بعدی قرار دارند. این دو الگو، که یکی بر مصرف غذاهای گیاهی، چربی سالم، پروتئین کم‌چرب و فرد دیگر بر افت سختی خون، مصرف زیاد تر میوه، سبزی، غلات کامل و پروتئین تمرکز دارند نیز اثری نسبتا قوی در افزایش شانس سالمندی نشان داده‌اند.

رژیم ترکیبی «MIND» که ترکیبی از رژیم مدیترانه‌ای و دش است و با مقصد  نگه داری سلامت مغز طراحی شده در این مطالعه کارکرد مساعد داشته است. 

رژیم سلامت سیاره‌ای (PHDI) که بر گیاهخواری و افت گوشت قرمز و مواد فرآوری شده اصرار دارد نیز با نتایج امیدوارکننده‌ای همراه بوده است. در این بین رژیم گیاهی سالم (hPDI)  که بر پایه مصرف میوه، سبزی، غلات کامل، حبوبات و مغزهاست، هرچند تاثییر مثبتی داشته، اما تاثییر آن نسبت به دیگر الگوهای تغذیه‌ای مقداری ضعیف‌تر گزارش شده است.

کدام مواد غذایی سلامت را در دوران سالمندی افت می‌دهد؟

بر پایه این مطالعه، چربی‌های ترانس بدترین تاثییر را بر سالمندی دارند به طوری که مصرف آن‌ها شانس رسیدن به سالمندی سالم را تقریبا به نصف افت داده است. در روبه رو، بیشترین تاثییر مثبت مربوط به میوه، چربی‌های غیراشباع، غلات کامل و سبزیجات بوده که گمان رسیدن به سالمندی سالم را تا دو برابر افزایش داده‌اند.

به حرف های پژوهشگران مصرف زیاد تر غذاهای فرافرآوری‌شده (UPFs) با افت گمان سالم ماندن در سال‌های پیری همراه است.

این چنین، ربط بین رژیم غذایی و سالمندی سالم در برخی گروه‌ها نیرومندتر بوده است؛ از جمله در زنان، افراد سیگاری، افرادی با شاخص توده بدنی بالاتر از ۲۵، افرادی با فعالیت بدنی کم و افرادی که حالت اقتصادی-اجتماعی پایین‌تری دارند. اگر این افراد رژیم غذایی سالمی را مراعات کنند، بیشتر از دیگران از مزایا آن منفعت‌مند خواهد شد. این گروه‌ها طبق معمول در معرض خطر بالاتری می باشند و به‌همین علت، تاثییر رژیم غذایی بر سلامت آن‌ها زیاد تر دیده شده است.