راه‌ حل دانشمندان بلژیکی برای پیش‌بینی آلزایمر خانوادگی_صبح سریع

گروهی از پژوهشگران آزمایشگاه پروفسور «لوسیا چاوز گوتیرز»(Lucía Chávez Gutiérrez) در «موسسه ولامز»(Vlaams Instituut) سهم ژنتیکی را در پیشروی بیماری آلزایمر خانوادگی آشکار کرده‌اند و نشان داده‌اند که چطور جهش‌های خاص همانند یک ساعت برای پیش‌بینی سن اغاز بیماری عمل می‌کنند. این اطلاعات می‌توانند به پزشکان پشتیبانی کنند تا تشخیص زودهنگام را بهبود ببخشند و راهبردهای درمانی مشابه را اراعه دهند.

به نقل از میراژ نیوز، بیماری آلزایمر هم چنان یکی از چالش‌برانگیزترین و شایع‌ترین اختلالات عصبی است که ۵۰ میلیون نفر را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار می‌دهد. تا به امروز علت دقیق این بیماری به طور کامل شناخته نشده است. یکی از ویژگی‌های کلیدی قابل مشاهده در مغز افراد مبتلا به بیماری آلزایمر، وجود پلاک‌های آمیلوئیدی است. این پلاک‌ها در نورون‌ها شکل می‌گیرند و از توده‌های آمیلوئید بتا با تاخوردگی نادرست راه اندازی شده‌اند. این قطعات توسط یک سیستم پردازش مولکولی پیچیده تشکیل خواهد شد که توسط آنزیم «γ-سکرتاز»(γ-secretase) و چندین پروتئین مهم هماهنگ شده است.

بیماری آلزایمر خانوادگی یک نوع نادر و زودرس از بیماری آلزایمر است که در تاثییر جهش در سه ژن مهم دخیل در این سیستم شامل «پروتئین پیش‌ساز آمیلوئید»(APP)، «پرسنیلین ۱»(PSEN1) و «پرسنیلین ۲»(PSEN2) تشکیل می‌شود. نقش دقیق این سه ژن در آلزایمر به خوبی فهمیدن نشده و چندین دهه است که دانشمندان آن را مورد او گفت و گو قرار داده‌اند. فهمیدن زیاد تر درمورد ربط بین انواع خاص جهش‌ها و سن اغاز بیماری آلزایمر خانوادگی می‌تواند برای پزشکان سودمند باشد و به آنها پشتیبانی کند تا تشخیص‌های بالینی دقیق‌تری داشته باشند.

گوتیرز او گفت: در بیماری آلزایمر خانوادگی زیاد تر مشاهده می‌شود که بیماران جهش‌های ژنتیکی خودبه‌خودی دارند اما تا بحال پزشکان نتوانسته‌اند اطلاعات دقیق‌تری را درمورد جهش‌ها به بیماران اراعه دهند. ما روشی را برای آزمایش تجربی گمان تشکیل بیماری توسط یک جهش و این چنین پیش‌بینی اغاز بیماری ابداع کرده‌ایم.

«سارا گوتیرز فرناندز»(Sara Gutiérrez Fernández) پژوهشگر ارشد این پروژه او گفت: هنگامی همه داده‌های خود را کنار هم قرار می‌دهیم، عکس زیاد آشکار‌تری را از چگونگی نقش هر یک از ژن‌های علّی در تشکیل بیماری آلزایمر خانوادگی به دست می‌آوریم. ما می‌توانیم سهم دقیق هر ژن را اندازه‌گیری کنیم و حتی پیش‌بینی کنیم که اولین علائم چه وقتی ظاهر خواهد شد.

زمان‌ها است که دانشمندان دریافته‌اند تجمع پپتیدهای بلندتر Aβ در مغز امکان پذیر در تحریک برنامه‌های مولکولی و سلولی عامل آلزایمر نقش داشته باشد. پژوهش‌های تازه از جمله تحقیقات آزمایشگاه پروفسور گوتیرز، یک ربط قوی را بین نسبت پپتیدهای بلند به مختصر Aβ و پاتوژن‌های بیماری آلزایمر نشان داده‌اند.

پژوهشگران در این پروژه، فهمید روابط مستقیم و خطی بین نسبت قطعات بلند به مختصر Aβ و سن اغاز بیماری شدند. این روابط موازی در بین ژن‌ها تحول می‌کرد که نشان‌دهنده وجود یک مکانیسم مشترک بیماری‌زا با زمان‌بندی اغاز منحصر به هر ژن است.

گوتیرز او گفت: داده‌های ما پیش‌بینی می‌کنند که تحول ۱۲ درصدی در ویژگی‌های Aβ می‌تواند سن اغاز بیماری آلزایمر خانوادگی را تا پنج سال به تأخیر بیندازد. این کار می‌تواند توانایی درمان‌هایی که γ-سکرتاز را در مغز مقصد قرار خواهند داد، برای تشکیل شکل‌های مختصر‌تر Aβ برجسته ‌کند و به نوبه خود اغاز بیماری را به تأخیر بیاندازد یا از آن جلوگیری ‌کند.

پژوهشگران علاوه بر کشف مکانیسم‌های کلیدی بیماری، چارچوبی را گسترش دادند که دو کارکرد سودمند برای پژوهش‌های ژنتیکی دارد. اول این که می‌تواند برسی کند یک گونه ژنتیکی چه مقدار می‌تواند به ابراز بیماری آلزایمر خانوادگی منجر شود. دوم این که می‌تواند افراد حامل اصلاح‌کننده‌های ژنتیکی یا در معرض دیگر عوامل محیطی مؤثر بر سن مورد انتظار اغاز زوال عقل را شناسایی کند.

این چارچوب دوگانه نه تنها توانایی پژوهشگران را در تفسیر داده‌های ژنتیکی و فهمیدن تعامل پیچیده عوامل مؤثر بر پیشروی بیماری آلزایمر خانوادگی افزایش می‌دهد، بلکه از راه‌های جدیدی برای اراعه مداخلات درمانی در آلزایمر خانوادگی و شکل‌های رایج‌تر این بیماری نیز حمایتمی‌کند.

این پژوهش در مجله «Molecular Neurodegeneration» به چاپ رسید.