تفاوت استرس خوب و بد چیست؟_صبح سریع

در تعداد بسیاری از موقعیت‌ها، استرس می‌تواند موتور محرک تلاش، تمرکز، یادگیری و حتی نجات جان باشد.

مسئله مهم، تشخیص تفاوت بین استرس خوب و بد و توانایی مدیریت آن‌ها است. اگر بتوانیم استرس را در مسیر درست هدایت کنیم، به جای صدمه، می‌تواند به رشد شخصی و پیروزی منجر شود. در این نوشته، به بازدید تفاوت‌های کلیدی استرس مثبت و منفی می‌پردازیم و راهکارهایی کاربردی برای منفعت‌مندی از استرس سازنده اراعه می‌دهیم.

استرس چیست و چطور عمل می‌کند؟

پیش از آن‌که داخل تفاوت‌ها شویم، ملزوم است تعریف دقیق‌تری از استرس اراعه دهیم. استرس جواب طبیعی بدن به تهدیدات بیرونی یا فشارهای درونی است. هنگامی که مغز شرایطی را تهدید آمیز یا چالش‌برانگیز تشخیص دهد، هورمون‌هایی همانند آدرنالین و کورتیزول ترشح خواهد شد که بدن را برای عکس العمل آماده می‌سازند.

این عکس العمل می‌تواند شامل افزایش ضربان قلب، بالا رفتن سطح انرژی، افزایش تمرکز و در عین حال افت فرآیندهای غیرضروری همانند هضم باشد. این عکس العمل در قبل‌های دور برای نجات جان انسان از خطرات طبیعی الزامی می بود و تا این مدت هم در تعداد بسیاری از موقعیت‌های اضطراری سودمند است. اما وقتی که این عکس العمل بیشتر از حد، مداوم یا در جواب به محرک‌های غیرضروری رخ دهد، تبدیل به مشکلی جدی برای سلامت روان و جسم می‌شود.

استرس خوب چیست؟

استرس خوب، حالتی از استرس است که انگیزه، تمرکز و کارکرد فرد را ارتقا می‌دهد. این نوع استرس طبق معمولً مختصر‌زمان است، با حس شوق همراه است و فرد را به سوی مقصد سوق می‌دهد.

برای مثال، قبل از یک سخنرانی مهم یا مسابقه ورزشی، امکان پذیر مقداری دچار تپش قلب یا نگرانی شوید، اما این استرس علتمی‌شود بهتر آماده شوید، با تمرکز بیشتری عمل کنید و توان بالقوه‌تان را نشان دهید.

ویژگی‌های استرس خوب:

زمان آن مختصر است و بعد از انجام فعالیت از بین می‌رود.

علتافزایش انگیزه و تمرکز می‌شود.

با حس شوق، انرژی و چالش همراه است.

کارکرد فرد را در لحظه افزایش می‌دهد.

حس کنترل‌پذیری و امید در فرد باقی می‌گذارد.

زیاد تر بخوانید: نشانه‌های استرس را بشناسید

استرس بد چیست؟

در روبه رو، استرس بد وقتی رخ می‌دهد که سختی ذهنی یا فیزیکی بیشتر از توان فرد برای مقابله با آن باشد. این نوع استرس به مرور علتفرسودگی روانی، اختلالات خواب، کم شدن کارکرد، مشکلات جسمی و حتی بیماری‌های مزمن می‌شود.

استرس بد می‌تواند به دلایل بسیاری تشکیل شود؛ همانند مشکلات خانوادگی، سختی شغلی، مشکلاتهای مالی یا حتی حجم بالای انتظارات خودساخته. در این نوع استرس، فرد حس می‌کند کنترلی بر شرایط ندارد و مدام دچار افکار منفی است.

ویژگی‌های استرس بد:

طویل‌زمان و مزمن است.

با حس اضطراب، خستگی و ناامیدی همراه است.

علتاختلال در تمرکز، حافظه و تصمیم‌گیری می‌شود.

به سلامت روان و جسم صدمه می‌زند.

طبق معمولً حس بی‌پناهی یا درماندگی تشکیل می‌کند.

چطور استرس خوب را از بد تشخیص دهیم؟

تشخیص تفاوت بین این دو نوع استرس نیازمند خودآگاهی است. طبق معمولً نشانه‌هایی در بدن، ذهن و احساسات ما وجود دارد که می‌توان از طریق آن‌ها نوع استرس را شناسایی کرد.

چند نشانه مهم برای تشخیص:

اگر حس می‌کنید که تحت سختی هستید اما هم چنان پر انرژی، با انگیزه و دارای توانایی مدیریت شرایط هستید، به گمان زیادً در حال توانایی استرس خوب هستید.

اگر فشارها علتخواهد شد حس بی‌انگیزگی، خستگی، زودرنجی یا بی‌حوصلگی داشته باشید، به گمان زیاد استرس بد در حال اثرگذاری است.

استرس خوب غالباً در چارچوب وقتی محدود اتفاق می‌افتد (برای مثالً چند ساعت یا یک روز) اما استرس بد طبق معمولً مزمن است و روزها یا هفته‌ها ادامه دارد.

نقش نگرش ذهنی در تبدیل استرس بد به خوب

یکی از با اهمیت ترین عواملی که تعیین می‌کند یک استرس خوب باشد یا بد، نگرش ما به آن است. پژوهش‌ها نشان داده‌اند افرادی که استرس را به‌گفتن فرصتی برای رشد می‌بینند، کارکرد بهتری دارند و کمتر دچار صدمه روانی خواهد شد.

تحول زاویه نگاه به استرس به این معناست که به جای دیدن آن به‌گفتن دشمن، آن را ابزاری برای تمرکز، گرفتن انرژی و رشد در نظر بگیریم. به‌طور مثال، یک اراعه کاری که در ابتدا ترسناک به نظر می‌رسد، می‌تواند فرصتی برای ترقی جایگاه حرفه‌ای باشد.

چه عواملی علتتبدیل استرس خوب به بد خواهد شد؟

بعضی اوقات حتی استرسی که در ابتدا سودمند است، به‌علت برخی شرایط به استرس زیان اور تبدیل می‌شود. شناخت این عوامل پشتیبانی می‌کند تا از ابراز آن جلوگیری کنیم.

عوامل کلیدی:

تکرار زیاد استرس: اگر دفعات بسیاری در زمان زمان مختصر دچار استرس شوید، حتی اگر هر کدام در حد کم باشند، در کل می‌توانند بار ذهنی بسیاری تشکیل کنند.

عدم استراحت کافی: استرس سودمند نیاز به بازیابی دارد. اگر به بدن و ذهن خود زمان استراحت ندهید، استرس سودمند نیز زیان اور خواهد شد.

نداشتن راه‌های تخلیه اضطراب: نبوده است راهکارهایی همانند او مباحثه، ورزش، هنر یا نوشتن برای تخلیه ذهنی علتانباشته شدن سختی روانی می‌شود.

راهکارهایی برای منفعت‌مندی از استرس خوب و افت استرس بد

با دقت به این که استرس بخشی اجتناب‌ناپذیر از زندگی است، راهکارهایی برای نگه داری اعتدال بین دو نوع استرس اهمیت بسیاری دارند. در ادامه، چند راهکار عملی برای مدیریت بهتر استرس اراعه شده است:

خواب کافی و منظم: ذهنی که خواب کافی نداشته باشد، در برابر فشارها زیاد صدمه‌پذیرتر است. حداقل ۷ تا ۸ ساعت خواب شبانه با کیفیت، تاثییر مستقیم بر افت استرس منفی دارد.

ورزش منظم: فعالیت بدنی روزانه همانند پیاده‌روی، دویدن یا یوگا سطح هورمون‌های استرس را متعادل کرده و احساسات مثبت را افزایش می‌دهد.

تکنیک‌های تنفس و مدیتیشن: تمرین‌های ساده تنفسی و مدیتیشن ذهن را از آشفتگی جدا کرده و تمرکز را افزایش می‌دهد. این راه حلها پشتیبانی می‌کنند تا استرس از حالت حاد به حالت قابل مدیریت تبدیل شود.

برنامه‌ریزی مؤثر: داشتن برنامه‌ اشکار برای کارها، حتی کارهای کوچک، از انباشت استرس جلوگیری می‌کند. تقسیم کارهای بزرگ به قسمت‌های کوچک‌تر علتایجاد حس کنترل‌پذیری می‌شود.

تشکیل چشم‌انداز مثبت: نوشتن پیروزی‌های روزانه، مرور پیشرفت‌ها و تمرکز بر آن‌چه که در کنترل شما است، علتمی‌شود حتی در شرایط دشوار نیز حس امید و هدفمندی نگه داری شود.

محدود کردن قرار گرفتن در معرض محرک‌های منفی: تماشای اخبار منفی، وجود در شبکه‌های اجتماعی پرتنش یا افراد بدبین می‌تواند استرس سودمند را هم به منفی تبدیل کند. باید مواظب باشید ذهن‌تان را با چه چیزهایی تغذیه می‌کنید.

سخن پایانی

همه ما در طول زندگی با موقعیت‌هایی روبه رو می‌شویم که علتاسترس خواهد شد. اما مسئله کلیدی این است که بدانیم همیشه استرس چیز بدی نیست. استرس خوب می‌تواند ما را برای چالش‌ها آماده‌تر، متمرکزتر و موفق‌تر کند. آنچه تعیین می‌کند که یک موقعیت استرس‌زا به سود یا زیان ما همه شود، نوع نگاه، مقدار آمادگی ذهنی و توانایی‌های مقابله‌ای ماست.

با شناخت تفاوت استرس خوب و بد و منفعت گیری از راه حلهایی همانند مدیریت زمان، مدیتیشن، خواب مناسب و تغذیه سالم می‌توانیم ذهنی آرام‌تر، عملکردی بهتر و زندگی‌ متعادل‌تری داشته باشیم. در نهایت، مقصد این نیست که استرس را از زندگی حذف کنیم، بلکه باید آن را بشناسیم، در مسیر درست هدایت کنیم و به سود رشد فردی‌مان به کار بگیریم.