با هوش مصنوعی می‌توان با حیوانات سخن زد!_صبح سریع

دانشمندان با رمزگشایی از سامانه‌های پیچیده‌ ارتباطی حیوانات، به فهمیدن این که موجودات چه می‌گویند و احتمالا حتی چطور جواب دهند، نزدیک‌تر خواهد شد.

در حالی که دانشمندان تلاش می‌کنند شکاف زبانی بین انسان‌ها و حیوانات را پُر کنند، برخی از کارشناسان نگرانی‌های موجهی را در رابطه این که آیا این چنین توانمندیهایی مناسب می باشند یا حتی آیا باید اصلاً تلاش کنیم با حیوانات ربط برقرار کنیم را نقل می‌کنند.

در خط مقدم این کوششها، پروژه «CETI» که از فناوری یادگیری ماشین برای تجزیه و تحلیل بیشتر از ۸۰۰۰ «کُدا»(coda) از نهنگ‌های عنبر منفعت گیری کرده است، قرار دارد.

نهنگ‌های عنبر پستانداران زیاد اجتماعی می باشند که با منفعت گیری از دنباله‌ای از صداها(کلیک‌ها) به نام «کدا» با یکدیگر ربط برقرار می‌کنند.

دانشمندان ساختارهای عرصه‌ای و ترکیبی را در صداهای این نهنگ‌ها کشف کردند. این الگوها به تیم پشتیبانی کرد تا نوعی الفبای آوایی برای این حیوانات تشکیل کند. این الفبا یک سامانه رسا و ساختاریافته نیست، اما سطحی از پیچیدگی را مشخص می کند که محققان قبلاً از آن آگاه نبودند.

پروژه «CETI» این چنین در حال کار بر روی دستورالعمل‌های اخلاقی برای این فناوری است. یکی از این دستورالعمل‌ها، خطرات منفعت گیری از «هوش مصنوعی» برای سخن بگویید کردن با حیوانات است.

 گوگل و پروژه «دلفین‌های وحشی» به تازگی مدل زبانی «DolphinGemma» را معارفه کرده‌اند. این «مدل زبانی بزرگ»(LLM) روی ۴۰ سال صداهای ضبط شده دلفین‌ها آموزش داده شده است که داده‌های صوتی دلفین را دریافت می‌کند و پیش‌بینی می‌کند که چه صدایی در مرحله‌ سپس درخواهد آورد. این «هوش مصنوعی» حتی می‌تواند صدایی همانند به دلفین تشکیل کند.

محققان از این «هوش مصنوعی» در نمونه‌ اولیه‌ سامانه دوطرفه‌ای موسوم به «CHAT» در یک تلفن هوشمند منفعت گیری کردند که تبدیل ترجمه مکالمات دلفین‌ها شد. این کار جهت پایه‌گذاری گفتگوی بین گونه‌ها در آینده خواهد می بود.

«دنیس هرزینگ»(Denise Herzing) بنیان‌گذار و سرپرست پروژه «دلفین‌های وحشی» و گسترش دهنده «DolphinGemma» او گفت: «DolphinGemma» برای بهبود تشخیص صدای بی‌درنگ در سامانه «CHAT» منفعت گیری می‌شود. در پاییز امسال، ما زمان خود را صرف جذب صداهای شناخته شده دلفین می کنیم و اجازه می‌دهیم «Gemma» الگوهای تکرارپذیری را که اشکار می‌کند، به ما نشان دهد.

او گفت: به این ترتیب، کاربردهای «هوش مصنوعی» دوگانه است. محققان می‌توانند از آن، هم برای بازدید صداهای طبیعی دلفین‌ها و هم برای فهمیدن بهتر جواب‌های حیوانات به پیروی انسانی منفعت گیری کنند.

گسترش جعبه ابزار هوش مصنوعی حیوانات

پژوهشگران در خارج از اقیانوس دریافتند که مدل‌های گفتار انسانی را می‌توان برای رمزگشایی از سیگنال‌های حیوانات مستقر در خشکی نیز تحول کاربری داد.

یک تیم به سرپرستی محققان «دانشگاه میشیگان»(Michigan) از یک مدل تشخیص گفتار آموزش داده شده بر روی صداهای انسانی برای شناسایی احساسات، جنسیت، نژاد و حتی هویت فردی سگ‌ها بر پایه پارس‌هایشان منفعت گیری کرد.

مدل انسانی از پیش آموزش‌دیده، کارکرد بهتری نسبت به نسخه‌ای که فقط بر روی داده‌های سگ آموزش داده شده می بود، داشت. این نوشته مشخص می کند معماری مدل زبان انسانی می‌تواند به طور شگفت‌انگیزی در رمزگشایی از ارتباطات حیوانی مؤثر باشد.

دانشمندان باید سطوح گوناگون پیچیدگی را که این مدل‌های «هوش مصنوعی» مقصد قرار خواهند داد، در نظر بگیرند. این پیچیدگی‌ها می‌تواند شامل تعیین این که آیا پارس سگ پرخاشگرانه است یا بازیگوشانه، یا این که نر است یا ماده شود.

انجام هر مطالعه، دانشمندان را یک قدم به فهمیدن این که چطور ابزارهای «هوش مصنوعی» می‌توانند به بهترین شکل در این چنین عرصه‌ گسترده‌ای به کار گرفته شوند، نزدیک‌تر می‌کند. این مطالعه به «هوش مصنوعی» این زمان را می‌دهد تا خود را برای تبدیل شدن به بخشی مفیدتر از جعبه ابزار محققان آموزش دهد.

زبان حیوانات در اغاز ترجمه

پژوهش‌های تازه مشخص می کند که حیوانات در برقراری ربط، پیچیده‌تر از آن چیزی می باشند که فکر می‌کنیم. مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۲ در «دانشگاه نانتر»(Nanterre ) پاریس نشان داد که گربه‌ها نشانه‌های راحتی از تشخیص صدای صاحب خود دارند و به لحن زبان گربه‌ای جواب خواهند داد. این یعنی گربه‌ها نه تنها به سخن‌های ما دقت می‌کنند، بلکه به لحن ما نیز اهمیت خواهند داد، به خصوص اگر این لحن از طرف فردی باشد که می‌شناسند.

محققان این چنین دریافتند که نوعی ماهی مرکب مجموعه‌ای از چهار ژست فیزیکی دارد که برای ربط با یکدیگر و جواب به پخش امواج مصنوعی توسط انسان‌ها منفعت گیری می‌کند. این گروه تصمیم دارد از یک الگوریتم برای دسته‌بندی انواع این امواج، ردیابی خودکار حرکات این موجودات و فهمیدن سریع تر شرایطی که حیوانات در آن احساسات خود را ابراز خواهند داد، منفعت گیری کند.

مترجم جهانی برای حیوانات 

این مطالعات، نشان‌دهنده تحول اساسی در رویکرد دانشمندان به ارتباطات حیوانی است. تیم‌های تحقیقاتی ابزارها و مدل‌هایی را طراحی می‌کنند که برای انسان‌ها آشنا می باشند و پیشرفت‌هایی را حاصل می‌کنند. مقصد نهایی می‌تواند نوعی مترجم دنیای حیوانات باشد که با «هوش مصنوعی» کار می‌کند.

«سارا کین»(Sara Keen) متخصص بوم‌شناسی رفتاری و مهندس برق در پروژه «گونه‌های زمینی»(Earth Species) می‌گوید: ما در پنج سال قبل در تجزیه و تحلیل زبان انسانی واقعاً خوب عمل کرده‌ایم و در حال تکمیل این روش هستیم که داده‌های تازه را به مدل‌های آموزش‌دیده منتقل و اعمال کنیم.

پروژه گونه‌های زمینی تصمیم دارد مدل صوتی-زبانی مهم خود را برای صداهای حیوانات در سال جاری اراعه کند. این مدل با دریافت داده‌هایی از صداهای محیطی و حتی تشخیص موسیقی، تصمیم دارد به مبدلی برای گفتار انسان به آنالوگ‌های حیوانی تبدیل شود. این پروژه اظهار می‌کند که این مدل، از فرضیه دانشمندان مبنی بر این که بازنمایی‌های مشترک در «هوش مصنوعی» می‌تواند به رمزگشایی زبان‌های حیوانی پشتیبانی کند، حمایتمی‌کند.

«کین» افزود: قسمت بزرگی از کار ما تلاش برای تحول نحوه تفکر مردم در رابطه جایگاه خود در جهان است. ما در حال کشف حقایق جالبی در رابطه ارتباطات حیوانی هستیم، اما در نهایت فهمید می‌شویم که گونه‌های دیگر نیز به اندازه ما پیچیده و ظریف هستن و این کشف زیاد شوق‌انگیز است.

معضل اخلاقی

پژوهشگران عموماً در رابطه قولهای ابزارهای مبتنی بر «هوش مصنوعی» برای بهبود جمع‌آوری و تفسیر داده‌های ارتباطات حیوانی توافق دارند، اما برخی حس می‌کنند که در فهمیدن عمومی از نحوه کاربرد این ابزارها، نوعی شکاف بین این آشنایی علمی و فهمیدن عمومی وجود دارد.

«کریستین روتز»(Christian Rutz) کارشناس حرکت و شناخت حیوانات و سرپرست انجمن بین‌المللی «بیو-لاگینگ»(Bio-Logging) می‌گوید: به نظر من، اکنون سوءتفاهم بسیاری در این نوشته وجود دارد. یکی این که به نوعی یادگیری ماشینی می‌تواند این دانش عرصه‌ای را از هیچ خلق کند و این که هزاران صدای ضبط شده داشته باشید و یک ماشین یادگیری به طور جادویی می‌تواند معنی را از آن استخراج کند. این اتفاق نخواهد افتاد.

وی می‌افزاید: معنی از طریق حاشیه‌نویسی عرصه‌ای به دست می‌آید و به همین علت است که فکر می‌کنم در این دوره شوق و اشتیاق، فراموش نکردن این مسئله زیاد مهم است که این حاشیه‌نویسی از تخصص بوم‌شناسی رفتاری و تاریخ طبیعی پایه به دست می‌آید.

کارشناسان استانداردهای اخلاقی و محافظ‌هایی را برای منفعت گیری از این فناوری‌ها اراعه کرده‌اند که رفاه حیوانات را در برتری قرار می‌دهد. با پیشرفت «هوش مصنوعی»، گفتگوها درمورد حقوق حیوانات نیز باید منقلب شود. در آینده، حیوانات می‌توانند به بازیگران فعال‌تری در این مباحث تبدیل شوند. این ایده‌ای است که کارشناسان حقوقی اکنون به گفتن یک تمرین فکری بازدید می‌کنند، اما روزی می‌تواند به حقیقت بپیوندد.

«روتز» می‌گوید: آنچه ما به شدت به آن نیاز داریم، تشکیل همکاری‌های معنادار بین متخصصان یادگیری «هوش مصنوعی» و محققان حرکت حیوانات است، چون تنها با همکاری این دو گروه است که شانسی برای پیروزی وجود دارد.

صداهای زیر و بم  مختلفی برای ترجمه توسط مدل‌های «هوش مصنوعی» وجود دارد، اما چگونگی منفعت گیری از اطلاعات به دست آمده از این رویکردهای تازه، نیازمند بازدید دقیق ملاحظات اخلاقی سخن بگویید با حیوانات است.

یک مقاله تازه شش حوزه مهم مشکل‌ساز در ربط با «هوش مصنوعی» با حیوانات را برشمرد. این موارد شامل حقوق حریم خصوصی، صدمه‌های فرهنگی و عاطفی به حیوانات، انسان‌انگاری، اتکای بیشتر از حد به فناوری برای حل مشکلات، تعصب جنسیتی و اثربخشی محدود در حفاظت واقعی از حیوانات است. 

به نظر می‌رسد که ما در اغاز یادگیری زیاد تر در رابطه نحوه تعامل حیوانات با یکدیگر هستیم. پرده‌برداری از نحوه ارتباطات آنها می‌تواند بینشی در رابطه نحوه یادگیری، اجتماعی شدن و کارکرد آنها در محیط‌شان نیز اراعه دهد، اما تا این مدت چالش‌های مهمی برای تسلط از جمله این که از خود بپرسیم چطور از فناوری‌های قدرتمندی که در حال گسترش می باشند، منفعت گیری کنیم، وجود دارد.