«پیرپسر» در مجلس؛ عکس العمل به سخن‌های حمید رسایی درمورد این فیلم_صبح سریع

در بین ده‌ها نوشته حیاتی که در عرصه فرهنگ و هنر وجود دارد، پرداختن به «پیرپسر» در برتری نیست. زمان آن است که کمیسیون فرهنگی مجلس، نگاهش را به مسائل بزرگ‌تری چون ساماندهی نمایش‌خانگی، روشن کردن تکلیف قانون ساترا و توزیع عادلانه بودجه فرهنگی معطوف کند. 

 کمیسیون فرهنگی مجلس به‌گفتن یکی از نهادهای کلیدی در عرصه قانون‌گذاری و نظارت بر فرهنگ و هنر سرزمین، نقشی حساس و اثرگذار دارد. با این حال، به‌نظر می‌رسد این کمیسیون در روزهای تازه، بیشتر از آنکه به مسائل بنیادین و کلان فرهنگی بپردازد، تمرکز خود را معطوف به موضوعات حاشیه‌ای و پراکنده کرده است. یکی از این موارد، پرونده فیلم سینمایی «پیرپسر» است؛ فیلمی که گرچه از منظر فنی و هنری نقاط قوت قابل توجهی دارد، اما سوال اینجاست که آیا پرداختن گسترده به آن، در برتری مهم کمیسیون فرهنگی مجلس قرار دارد؟ آن هم در شرایطی که مشکلاتهای عمیق‌تری در عرصه فرهنگ و هنر سرزمین هم چنان بی‌جواب مانده‌اند. 

مسئله قابل تأمل آن است که فیلم «پیرپسر» پیش از این در قسمت اختصاصی جشنواره فیلم فجر با اکرانی خصوصی و پربازدید، میزبان جمعی از اهالی رسانه، فرهنگ، هنر و برخی مسئولان می بود؛ نمایشی که با استقبال قابل توجهی همراه شد. با این حال، چرا در آن اکران، هیچ‌یک از اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس وجود نداشتند تا دیدگاه یا واکنشی رسمی نسبت به تاثییر اراعه دهند؟ 

دلنشین‌تر آنکه این فیلم از ۲۱ خرداد در سینماهای سرزمین به نمایش درآمده، اما عکس العمل رسمی یکی از نمایندگان کمیسیون با چندین هفته تأخیر نقل شده است؛ تأخیری که جای سوال دارد. 

حمید رسایی، نماینده تهران و نایب‌رئیس اول کمیسیون فرهنگی مجلس، در یادداشتی نوشت: «فیلم پیرپسر را در سینما تماشا کردم. برخی تماشاگران حاضر نیز نسبت به محتوای آن اعتراضاتی داشتند. توضیح دادم که به علت بازدید این فیلم در کمیسیون فرهنگی، برای دیدن آن به سینما آمده‌ام. به‌نظر می‌رسد با اهمیت ترین مقصد فیلم، زیر سوال بردن ولایت پدر و مفهوم خانواده باشد. به همین علت، پرونده آن برای بازدید به کمیسیون ارجاع شده است.» 

فیلم «پیرپسر» به کارگردانی اکتای براهنی، اگرچه محتوای او گفت و گو‌برانگیزی دارد، اما در اجرا و بازیگری، جای تحسین دارد. با این حال، عکس العمل‌ها و تمرکز کمیسیون فرهنگی روی پرونده این فیلم، آن‌قدر اهمیت دارد که نادیده گرفتن مسائل کلان‌تر به نظر می‌رسد. مشکل مهم این است که کمیسیون فرهنگی به جای این که انرژی و زمان خود را روی موضوعات عمیق و ساختاری بگذارد، دچار او گفت و گو‌های جزئی شده است. 

اما به راستی چرا پرونده یک فیلم خاص این‌قدر محل تمرکز قرار گرفته، در حالی که تعداد بسیاری از مشکلات عمیق‌تر و بنیادی‌تر فرهنگ و هنر سرزمین بی‌جواب مانده‌اند؟ این‌که می‌گوییم زمان آن است که کمیسیون فرهنگی چشمانش را به حقیقت‌های بزرگ‌تر باز کند؛ به این خاطر است که: 

یکی از معضلات بزرگ امروز فرهنگ و هنر، بلاتکلیفی در قانون و مقررات شبکه نمایش‌خانگی است. قانون ساترا که باید تنظیم‌کننده و ناظر این حوزه باشد، تا این مدت به طور کامل و کارآمد اجرا نشده و این علتشده قیمت‌ها افسارگسیخته افزایش یابد و مخاطبان و تولیدکنندگان با مشکل روبه رو شوند.

این حالت علتشده قیمت‌گذاری اشتراک‌ها به شکل افسارگسیخته‌ای افزایش یابد و مخاطبان و تولیدکنندگان محتوا با مشکلات جدی روبرو شوند. غیبت عکس العمل موثر کمیسیون فرهنگی نسبت به این بحران، سوالات جدی درمورد برتری‌بندی‌های این کمیسیون به وجود اورده است. 

این نوشته نه تنها نیازمند عکس العمل جدی کمیسیون فرهنگی است، بلکه انتظار می‌رود که با تعیین تکلیف سریع و شفاف قانون ساترا، دست‌کم قدم‌های مؤثری در ساماندهی این فضا برداشته شود. 

نوشته بعدی به بودجه فرهنگی برمی‌گردد؛ هر سال بودجه فرهنگی سرزمین افزایش اشکار می‌کند اما سهم هر قسمت و شاخه فرهنگی از این بودجه به شکل عادلانه توزیع نمی‌شود. تئاتری‌ها، هنرمندان تجسمی و حتی سینمای اجتماعی، از بی‌عدالتی در تخصیص بودجه گله های دارند. ماموریت کمیسیون فرهنگی این است که با رصد دقیق و سختی به دستگاه‌های مسئول، عدل را به فضای بودجه‌بندی فرهنگی بازگرداند. 

مسائل معیشتی، بیمه و حتی مسکن هنرمندان و سینماگران سال‌ها است که به یک مشکل مزمن تبدیل شده و تا این مدت راه‌حلی برای آن اراعه نشده است. انتظار می‌رود کمیسیون فرهنگی با حمایتاز اصناف و تشکیل سازوکارهای موثر، پاسخگوی این نیازها باشد و دغدغه‌های جدی این قسمت را فراموش نکند. 

فعالان رسانه‌ای نیز در این بین با مشکلات صنفی و قانونی بسیاری روبه رو‌اند. نبوده است ساختارهای صنفی قوی و قوانین حمایتی ناکافی، فضای فعالیت رسانه‌ها را دشوار ساخته است. کمیسیون فرهنگی مجلس در این عرصه نیز ماموریت دارد که با پیگیری و اصلاح ساختارها، شرایط بهتری برای فعالیت رسانه‌ها و اصحاب خبر فراهم کند. 

در نهایت، آنچه بیشتر از هر چیز الزامی است، بازنگری در برتری‌های کمیسیون فرهنگی مجلس است. تمرکز بر مشکلاتهایی همانند ساماندهی شبکه نمایش‌خانگی، عادلانه کردن بودجه‌های فرهنگی، حل مشکلات معیشتی هنرمندان و تسهیل فعالیت رسانه‌ها، از الزام‌های اساسی این روزهاست. از اعضای محترم کمیسیون فرهنگی انتظار می‌رود به جای ورود به مسائل جزئی و حاشیه‌ای، با نگاه کلان‌تر و راهبردی‌تر، برای ترقی فرهنگ و هنر سرزمین تلاش کنند و مشکلات عمیق و بنیادین را در دستور کار قرار دهند.