چهار سبک فرزندپروری؛ کدام روش کارآمدتر است؟_صبح سریع

دایانا بامریند-روانشناس رشد و بالینی طی تحقیقاتی، نحوۀ سبک والدگری را بر رشد ویژگی‌های اضطراب و اجتماعی کودکان بازدید کرد و معلوم شد که فرزندپروری دو جنبه گسترده دارد؛ جنبه اول پرتوقع بودن است. برخی از والدین معیارهایی عالی برای فرزندانشان مقرر می‌کنند و از آنها توقع دارند که این معیارها را برآورده سازند. والدین دیگر توقع زیاد مقداری دارند و به ندرت تلاش می‌کنند حرکت فرزندانشان را تحت تأثیر قرار دهند.

جنبه دوم، زیاد تر حالت جواب‌دهی است؛ به این معنی که برخی والدین نسبت به فرزندان خود پذیرا می باشند و به خواست‌های آنها جواب خواهند داد. آنها زیاد تر به او گفت و گو آزاد و گفتگو با فرزندانشان می‌پردازند. برخی والدین هم طردکننده و بی‌اعتنا می باشند. به طوری که از ترکیبات گوناگون پرتوقعی و جواب‌دهی، چهار سبک فرزند پروری به بار می‌آید که بر پایه این پژوهش بر سه مورد از آنها پافشاری می‌شود؛ مقتدر، مستبد و آسان‌گیر.

فرزندپروری مقتدرانه – سبک مقتدارنه: مناسب‌ترین روش فرزندپروری این روش است. والدین مقتدر خواست‌های معقولی برای پختگی دارند و این خواست‌ها را با تعیین محدودیت‌ها و اصرار بر این که کودک باید از آنها تبعیت کند، به اجرا می‌گذارند. در عین حال آنها صمیمیت و محبت نشان خواهند داد و ضمن گوش سپردن صبورانه به نقطه نظرهای فرزندشان شراکت در تصمیم‌گیری خانوادگی را ترغیب می‌کنند.

فرزندپروری مقتدرانه، روشی منطقی و دموکراتیک است که طی آن، حقوق والدین و کودکان محترم شمرده می‌شود. این گونه والدین به نیازها و علایق فردی فرزندانشان اهمیت خواهند داد، ولی معیارهای مشخصی را نیز برای حرکت آنها تعیین می‌کنند.

یافته‌ها نشان از آن دارد که فرزندان والدین مقتدر زیاد خوب پرورش می‌یابند. آنها شاد و سرحال می باشند. در تسلط‌یابی بر تکالیف تازه، مطمعن به نفس دارند و خودگردان و جدا گانه می باشند. این کودکان، سوگیری جنسیتی کمتری از خود نشان خواهند داد. دخترها در استقلال و میل به تسلط یافتن بر توانایی‌های تازه و پسرها در حرکت دوستانه و پشتیبانی‌گرانه نمره‌های بالایی کسب می‌کنند.

فرزندپروری مستبدانه: این گونه والدین افرادی متوقع می باشند. برای پیروی کردن قیمت بسیاری قائل می باشند؛ «همان کاری را که من گفتم انجام بده!». نگرش این والدین است. در نتیجه چون آنها انتظار دارند که فرزندانشان از دستورات بزرگترها بی چون و چرا اطاعت کنند، کمتر به گفتگو با آنها می‌پردازند. اگر کودک اطاعت نکند، والدین مستبد به سختی و تنبیه متوسل خواهد شد.

کودکان پیش دبستانی دارای والدین مستبد، مضطرب، گوشه‌گیر، و ناخشنود می باشند. هنگامی که آنها با همسالانشان تعامل می‌کنند در صورت ناکامی، با خصومت عکس العمل نشان خواهند داد. پسرها خشم و سرپیچی بسیاری نشان خواهند داد. دخترها، وابسته و بی‌علاقه به کند و کاو می باشند و از تکالیف چالش‌انگیز عقب‌نشینی می‌کنند. در کل این گروه کودکان تحریک‌پذیر و کم جرات و دمدمی یا متخاصم و عصبانی و بیشتر از اندازه پرخاشگرند.

فرزندپروری آسان‌گیرانه: این گونه والدین مهرورز و پذیرا می باشند، ولی متوقع نیستند و از هرگونه اعمال نظارتی خودداری می‌کنند. والدین آسان گیر به فرزندانشان اجازه خواهند داد در هر سنی که می باشند خودشان تصمیم بگیرند، در حالی که تا این مدت قادر به انجام دادن این کار نیستند. آنها می‌توانند هر زمان که دوست دارند غذا بخورند و بخوابند و هر قدر که می‌خواهند تلویزیون تماشا کنند. آنها ناچار نیستند نحوه حرکت خوب را یاد بگیرند یا کارهای خانه را انجام بدهند. هرچند برخی از والدین آسان گیر واقعاً اعتقاد دارند که این روش بهترین است، اما از توانایی خود در تأثیر گذاشتن بر حرکت فرزندشان یقین نیستند و از لحاظ اداره کردن خانواده خود، بی‌کفایت و بی‌برنامه می باشند و از پذیرفتن مسئولیت صدور اجازه پرهیز می‌کنند.

فرزندان والدین آسان ‌گیر زیاد ناپخته می باشند. آنها در نظارت بر تکانه‌هایشان مشکل دارند و هنگامی از آنها می‌خواهند کاری را انجام بدهند که با تمایلاتشان مغایر است، اطاعت نمی‌کنند. در ضمن آنها زیاد پر توقع و وابسته به بزرگترها می باشند.

چه چیزی فرزندپروری مقتدرانه را زیاد کارآمد می‌کند؟

فرزندپروری مقتدرانه طی سال‌های کودکی و نوجوانی با عزت نفس زیاد پختگی اجتماعی و اخلاقی و پیشرفت تحصیلی ربط دارد.

چرا پرورش مقتدرانه تا این اندازه مؤثر است؟ اولاً نظارتی که از نظر کودک منصفانه و معقول است، نه توهین آمیز و خودسرانه به گمان زیاد تر تبعیت و درون سازی می‌شود؛ ثانیاً، والدین مهرورزی که از معیارهای خود برای فرزندانشان یقین می باشند الگوهایی برای حرکت خودگردان و مطمعن قسمت خواهد شد. سرانجام این که والدین مقتدر توقعاتی دارند که در نسبت با توانمندیهای در حال رشد فرزندانشان معقول به نظر می‌رسد. این والدین از طریق تنظیم کردن انتظاراتشان با توانایی فرزندان خود در پذیرفتن مسئولیت، اعمالشان به آنها امکان خواهند داد تا بفهمند افراد با لیاقت‌ای می باشند که می‌توانند خودشان کارهای روزمره زندگی را با پیروزی انجام بدهند. در نتیجه آنان با عزت نفس زیاد و حرکت پخته و جدا گانه، پرورش می‌یابند.