داستان عصایی که نماد استقلال شد_صبح سریع

 بیشتر از هشتاد سال از تولد «عصای سفید» می‌گذرد؛ ابزاری ساده که از دل یک نیاز سریع زاده شد و امروز به نماد جهانی استقلال، عزت و شجاعت نابینایان تبدیل شده است. این عصا، بیشتر از آنکه تنها وسیله‌ای برای راه رفتن باشد، یادآور اراده، همدلی و احترام متقابل بین انسان‌ها است.

داستان عصای سفید به سال ۱۹۲۱ بازمی‌گردد، وقتی که «جیمز بیگز»، عکاس اهل انگلستان، در پی یک سانحه بینایی خود را از دست داد. زندگی در محله‌ای شلوغ و پررفت‌وآمد، او را با چالشی روزانه مواجه کرده می بود؛ عبور از خیابان‌ها هر روز خطری تازه می بود. بیگز، باهوش و خلاق، تصمیم گرفت عصای خود را سفید کند؛ رنگی که در دل تاریکی می‌درخشید و وجود او را برای رانندگان و عابران آشکار می‌ساخت.

این ابتکار کوچک، به شدت الهام‌قسمت دیگر نابینایان شد. هزاران نفر، از مردم عادی گرفته تا سربازانی که در جنگ جهانی اول بینایی خود را از دست داده بودند، از ایده بیگز منفعت بردند تا با امنیت بیشتری در خیابان‌ها حرکت کنند. این عصا، دیگر فقط وسیله‌ای برای تشخیص مسیر نبوده است؛ نشانه‌ای از استقلال و وجود فعال نابینایان در جامعه می بود.

در سال ۱۹۳۷، باشگاه بین‌المللی «لاینز» در آمریکا، عصای سفید را رسماً به گفتن نماد نابینایان جهان معارفه کرد. این تصمیم، نقطه عطفی در تاریخ عصای سفید می بود؛ از این بعد، نه تنها ابزاری کاربردی، بلکه نمادی بین‌المللی از توانمندی و شجاعت محسوب می‌شد. بعد از جنگ جهانی دوم، نیاز به عصای سفید بهتر و کارآمدتر زیاد تر حس شد.

دکتر «ریچارد هوور» در بیمارستان نظامی «ولی فُرگ» آمریکا، در روبه رو با تعداد بسیاری سرباز نابینا دریافت که راه حلهای سنتی دیگر کافی نیستند. او عصایی بلند، سبک و از جنس پلاستیک طراحی کرد که نه تنها مقاومت بالایی داشت، بلکه راحت و قابل حمل می بود. این طراحی، پایه عصاهای سفید مدرن را شکل داد و هوور به حق «پدر عصای سفید سبک» لقب گرفت. اما معنی واقعی عصای سفید، در دهه ۱۹۶۰ بر سر زبان‌ها افتاد؛ وقتی که خیابان‌های شلوغ آمریکا پر شد از نابینایانی که با اعتمادبه‌نفس و استقلال، مسیرشان را طی می‌کردند. با این حال، تعداد بسیاری از مردم تا این مدت نمی‌دانستند این عصا چه معنایی دارد.​

اعضای باشگاه لاینز نظر دادند روزی اختصاصی به نام «عصای سفید» نام‌گذاری شود تا آگاهی عمومی افزایش یابد. سرانجام در ۱۵ اکتبر ۱۹۶۴، رئیس‌جمهور زمان آمریکا، «لیندون بی. جانسون»، این روز را با گفتن روز ایمنی عصای سفید اظهار و پافشاری کرد: «عصای سفید، نماد آزادی و استقلال نابینایان است و باید به گفتن نمادی از برابری و احترام یاد شود.» از آن زمان تا بحال، کشورهای تعداد بسیاری این روز را گرامی می‌دارند و مراسم، کارگاه‌ها و برنامه‌های آموزشی برگزار می‌کنند تا اهمیت آن هر سال یادآوری شود.

امروزه عصای سفید دیگر یک چوب ساده نیست؛ این ابزار با فناوری‌های نوین، به یک همراه هوشمند تبدیل شده است. حسگرهای ظریف، امواج صوتی و سیستم‌های لرزشی، مانع ها را پیش از برخورد تشخیص خواهند داد و به کاربر هشدار خواهند داد. برخی از عصاهای هوشمند به GPS، بلوتوث و حتی هوش مصنوعی تجهیزمی باشند؛ مسیر را نقل می‌کنند، از خطرات و مانع ها خبر خواهند داد و در صورت گم شدن، مکان فرد را به تلفن همراه یا مرکز حمایتارسال می‌کنند. بدنه‌های سبک از فیبر کربن و آلومینیوم، باتری‌های قابل شارژ و طراحی ارگونومیک، این ابزار را به همراهی یقین و همیشه آماده برای نابینایان بدل کرده است. برخی مدل‌ها حتی انرژی خود را از نور خورشید فراهم می‌کنند و به راحتی در کیف یا کوله جا خواهد شد. با این همه، عصای سفید بیشتر از فناوری است؛ نمادی از اراده و شجاعت انسان‌هایی که با چشمانی خاموش، اما دلی روشن، مسیر زندگی را ادامه خواهند داد.

این عصا یادآور احترام و برابری است؛ یادآور این حقیقت که «ناتوانی» در نداشتن توان نیست، بلکه در نبوده است زمان و نگاه برابر است. در جهان امروز، عصای سفید بیشتر از هر زمان دیگر نیازمند دقت است؛ نمادی از همدلی، انسانیت و شجاعتی که مرز بین محدودیت و توانستن را از بین می‌برد. این عصا، داستانی است از یک ابتکار کوچک که به نمادی جهانی بدل شد و به ما یادآوری می‌کند که فناوری، نوآوری و همدلی می‌توانند زندگی میلیون‌ها انسان را تحول دهند و استقلال را به آنان هدیه کنند.

 روز عصای سفید ، فرصتی است تا به یاد داشته باشیم، احترام و همدلی، پایه‌های یک جامعه انسانی است و این که هر انسانی حق دارد با امنیت و استقلال در جهان حرکت کند و نگاهی برابر دریافت کند. روز عصای سفید روزی است که به همه ما این ماموریت را یادآور می شود که در برابر همنوع خود مسئولیم؛ مسئولیم تا مسیر زندگی نابینایان را هموار کنیم. روز عصای سفید بهانه ای است تا دریابیم گاه عدل تقسیم عادلانه درد است.