قاتق بَنِه؛ غذایی مغذی از دیار کرمان_صبح سریع

قاتق بَنِه (یا آب بَنِه) یکی از غذاهای سنتی و مقوی استان کرمان است که از بَنِه (پسته کوهی) تهیه می‌شود. این غذا ساده، مغذی و پرخاصیت است و برای تحکیم کبد، طحال، اعصاب و درمان دردهای مفصلی سودمند است.

بَنِه طبق معمولً در اواخر تابستان برداشت می‌شود و بعد از خشک کردن، برای پخت این غذا منفعت گیری می‌گردد. قاتق بَنِه را زیاد تر با نان محلی همانند نان کرنو، کماچ یا نان تابه‌ای سرو می‌کنند و می‌توان آن را با پیاز خام، رب انار، ترب یا مغز گردو همراه کرد تا طعم بهتری بگیرد.

اقلام مورد نیاز برای تهیه قاتق بَنِه

 بَنِه (پسته کوهی خشک): ۲۰۰ تا۳۰۰ گرم

 پیاز: ۱ تا ۲ عدد متوسط

 نعناع خشک: ۱ تا ۲ قاشق غذاخوری

 زردچوبه: ۱ قاشق چای‌خوری

 نمک و فلفل سیاه: به مقدار ملزوم

روغن (ترجیحاً روغن بَنِه یا مایع روغن): به مقدار ملزوم

 رب انار (اختیاری): ۱ تا ۲ قاشق غذاخوری

آب جوش: ۳ تا ۴ لیوان

زمان پخت برای این غذا در نزدیک به ۳۰ تا ۴۵ دقیقه در نظر گرفته شده و کالری تقریبی هر وعده ۲۰۰ تا ۳۰۰ کیلوکالری است.

چگونگی تهیه قاتق بَنِه

 آماده‌سازی بَنِه

بَنِه‌های خشک را خوب بشویید تا شیره و طعم تند پوسته آن رفع شود. سپس در هاون یا آسیاب بکوبید (نه زیاد ریز، تا پوسته و مغز جدا شود). بَنِه‌های کوبیده‌شده را در ظرف بزرگی بریزید و ۳-۴ لیوان آب جوش به آن اضافه کنید. خوب هم بزنید و ۱۰ تا ۱۵ دقیقه صبر کنید تا مغز بَنِه روی آب بیاید و پوسته‌های چوبی ته‌نشین شود. مایع رویی (شیره بَنِه) را صاف کنید و نگه دارید. (این مایع پایه قاتق است.)

تفت پیاز و ادویه

پیاز را نگینی یا خلالی ریز خرد کنید و در تابه با مقداری روغن تفت دهید تا سبک و طلایی شود (پیاز را نسوزانید). زردچوبه، نمک و فلفل سیاه را اضافه کنید و هم بزنید.

اضافه کردن نعناع

نعناع خشک را به پیاز اضافه کنید و فقط ۱ تا ۲ دقیقه تفت دهید (نعناع را زیاد سرخ نکنید، وگرنه تلخ می‌شود).

پخت قاتق

مایع صاف‌شده بَنِه را به تابه اضافه کنید و شعله را متوسط کنید. بگذارید ۵ تا۱۰ دقیقه بجوشد تا غلیظ شود. اگر دوست دارید، رب انار را در انتها اضافه کنید تا طعم ترش و خوش‌رنگی بگیرد. شعله را خاموش کنید (غذا نباید زیاد بجوشد، وگرنه طعم آن تحول می‌کند).

سرو غذا

قاتق بَنِه را داغ یا ولرم سرو کنید. پیاز خام رنده‌شده یا حلقه‌ای، ترب رنده‌شده و مغز گردو را کنار آن بگذارید تا هر کس به ذائقه خود اضافه کند. به یاد داشته باشید که این غذا را با نان محلی کنید (این غذا بدون قاشق و با دست خورده می‌شود).

بَنِه به علت کالری بالا و وجود کربوهیدرات‌های پیچیده، پروتئین و چربی‌های سالم، یک منبع انرژی عالی برای ورزشکاران و افرادی با فعالیت بدنی زیاد است

خواص بَنِه (پسته کوهی) برای سلامتی

بَنِه یا پسته کوهی میوه‌ای سنتی و پرخاصیت است که در مناطق کوهستانی ایران، به‌اختصاصی کرمان، منفعت گیری می‌شود. این میوه سرشار از مواد مغذی است و مزایا بسیاری برای سلامتی دارد. در زیر به با اهمیت ترین خواص بَنِه برای سلامتی اشاره می‌کنیم:

۱. تحکیم سیستم ایمنی

بَنِه سرشار از ویتامین‌های A، B، C و E و آنتی‌اکسیدان‌ها است که به تحکیم سیستم ایمنی پشتیبانی می‌کند و بدن را در برابر عفونت‌ها و بیماری‌ها مقاوم‌تر می‌کند.

۲. سلامت گوارش

فیبر حاضر در بَنِه به بهبود هضم غذا، پیشگیری از یبوست و تنظیم حرکات روده پشتیبانی می‌کند.

در طب سنتی، بَنِه برای درمان مشکلات گوارشی همانند نفخ و سوءهاضمه منفعت گیری می‌شود.

۳. تحکیم کبد و طحال

بَنِه به علت ترکیبات آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی، به سم‌زدایی کبد و بهبود کارکرد طحال پشتیبانی می‌کند.

در غذاهایی همانند قاتق بَنِه، از آن برای تحکیم کبد در بیماران مبتلا به مشکلات کبدی منفعت گیری می‌شود.

۴. سلامت قلب و عروق

بَنِه حاوی اسیدهای چرب غیراشباع (همانند امگا-۳) است که به افت کلسترول بد (LDL) و افزایش کلسترول خوب (HDL) پشتیبانی می‌کند.

پتاسیم حاضر در بَنِه به تنظیم سختی خون و افت خطر بیماری‌های قلبی پشتیبانی می‌کند.

۵. تحکیم استخوان‌ها و مفاصل

بَنِه منبع خوبی از کلسیم، منیزیم و فسفر است که برای سلامت استخوان‌ها و پیشگیری از پوکی استخوان سودمند است.

در طب سنتی از بَنِه برای افت دردهای مفصلی و روماتیسم منفعت گیری می‌شود.

۶. درمان کم‌خونی

بَنِه حاوی آهن و ویتامین B است که به تشکیل گلبول‌های قرمز خون پشتیبانی می‌کند و برای افراد مبتلا به کم‌خونی، به‌اختصاصی زنان باردار، سودمند است.

۷. تحکیم اعصاب و افت استرس

ویتامین‌های گروه B (به‌اختصاصی B۱ و B۶) در بَنِه به بهبود کارکرد سیستم عصبی و افت استرس و اضطراب پشتیبانی می‌کنند.

منیزیم حاضر در آن به اسایش عضلات و بهبود کیفیت خواب پشتیبانی می‌کند.

۸. تحکیم قوای جسمی

در فرهنگ کرمانی، بَنِه به‌گفتن یک ماده مقوی برای تحکیم قوای جسمی و افزایش انرژی در مردان و زنان شناخته می‌شود.

ترکیبات مغذی آن به بهبود سلامت عمومی و افزایش استقامت بدن پشتیبانی می‌کند.

۹. خواص ضدالتهابی و ضدمیکروبی

روغن بَنِه خاصیت ضدباکتریایی و ضدقارچی دارد و در درمان زخم‌ها و عفونت‌های پوستی کاربرد دارد.

ترکیبات فنولیک بَنِه به افت التهاب در بدن پشتیبانی می‌کنند.

۱۰. مناسب برای زنان باردار و شیرده

بَنِه به علت داشتن مواد مغذی همانند آهن، کلسیم و اسیدهای چرب، برای تحکیم بدن زنان باردار و شیرده سودمند است.

مصرف متعادل آن می‌تواند به رشد جنین و افزایش شیر مادر پشتیبانی کند.

۱۱. سلامت پوست و مو

ویتامین E و آنتی‌اکسیدان‌های بَنِه به جوان‌سازی پوست، افت چین‌وچروک و تحکیم فولیکول‌های مو پشتیبانی می‌کنند.

روغن بَنِه برای مرطوب کردن پوست و درمان خشکی منفعت گیری می‌شود.

۱۲. منبع انرژی برای ورزشکاران

بَنِه به علت کالری بالا و وجود کربوهیدرات‌های پیچیده، پروتئین و چربی‌های سالم، یک منبع انرژی عالی برای ورزشکاران و افرادی با فعالیت بدنی زیاد است.

نکات احتیاطی

مصرف متعادل: بَنِه کالری بالایی دارد و مصرف بیشتر از حد امکان پذیر علتافزایش وزن شود.

حساسیت: برخی افراد امکان پذیر به بَنِه حساسیت داشته باشند، به این علت در صورت ابراز علائم آلرژیک (همانند خارش یا تورم)، مصرف را قطع کنید.

کیفیت بَنِه: از بَنِه تازه یا خشک‌شده باکیفیت منفعت گیری کنید و از خرید بَنِه‌های قدیمی یا نامرغوب خودداری کنید.

نحوه مصرف

بَنِه به‌صورت خام، خشک، پودرشده یا به شکل روغن در غذاها (همانند قاتق بَنِه) و دمنوش‌ها منفعت گیری می‌شود.

در کرمان، زیاد تر با نان محلی، رب انار، پیاز یا گردو سرو می‌شود تا طعم و خواص آن تحکیم شود.