رژیم «کتوژنیک» چه مقدار به افت وزن پشتیبانی می‌کند؟

با این حال این رژیم غذایی به گفتن یک استراتژی بالقوه افت وزن به علت تمایل زیاد افراد به رژیم غذایی کم کربوهیدرات که در دهه ۱۹۷۰ با رژیم اتکینز (رژیم غذایی زیاد کم کربوهیدرات و پروتئین بالا) که یک پیروزی تجاری می بود، اغاز شد و توجهات بسیاری را به خود جلب کرد و رژیم‌های کم کربوهیدرات را در سطح جدیدی متداول کرد.

امروزه دیگر رژیم‌های کم کربوهیدرات از جمله رژیم‌های پالئو، ساوت بیچ و دوکان همه انها سرشار از پروتئین می باشند، اما چربی متوسطی دارند. در روبه رو، رژیم کتوژنیک دارای چربی بالا( طبق معمولً بین ۷۰ تا ۸۰ درصد) و مقادیر متوسط ​​پروتئین است.

هنگامی که اجسام کتون در خون جمع خواهد شد، به این حالت کتوز می‌گویند. افراد سالم به طور طبیعی کتوز خفیف را در طول دوره‌های روزه داری که فرد چندین ساعت چیزی نمیخورد و ورزش زیاد شدید، توانایی می‌کنند. طرفداران رژیم کتوژنیک گفتن می‌کنند که اگر رژیم غذایی به دقت جستوجو بشود، سطح کتون‌ها در خون نباید به سطح مضری برسد (که به گفتن “کتواسیدوز” شناخته می بشود) چون مغز از کتون‌ها برای سوخت منفعت گیری می‌کند و افراد سالم طبق معمولً انسولین کافی برای جلوگیری از آن تشکیل می‌کنند. کتون‌های بیشتر از حد و تجمع تعداد بالای اجسام کتونی در خون از فردی به فرد دیگر متغیر است و به عواملی همانند درصد چربی بدن و مقدار متابولیسم در حالت استراحت بستگی دارد.

کتواسیدوز چیست؟

اجسام کتون بیشتر از حد می‌تواند سطح سمی خطرناکی از اسید در خون تشکیل کند که کتواسیدوز نامیده می‌بشود. در طی کتواسیدوز، کلیه‌ها اغاز به دفع اجسام کتون به همراه آب بدن از طریق ادرار می‌کنند که علتکاهش وزن مرتبط با مایعات می‌بشود. کتواسیدوز زیاد تر در افراد مبتلا به دیابت نوع یک رخ می‌دهد، چون آنها انسولین (به گفتن هورمونی که از تشکیل بیشتر از حد کتون ها جلوگیری می کند) تشکیل نمی‌کنند. با این حال در چند مورد نادر، کتواسیدوز در افراد غیر دیابتی به جستوجو یک رژیم غذایی طویل زمان با کربوهیدرات کم گزارش شده است.

یک رژیم کتوژنیک استاندارد با نسبت خاصی از درشت مغذی‌ها (کربوهیدرات، پروتئین، چربی) وجود ندارد. رژیم کتوژنیک طبق معمولً مصرف کل کربوهیدرات را به کمتر از ۵۰ گرم در روز افت می‌دهد (کمتر از مقدار حاضر در یک شیرینی ساده متوسط) ​​و می‌تواند تا ۲۰ گرم در روز باشد.

به طور کلی، رژیم کتوژنیک محبوب به طور متوسط ۷۰ تا ۸۰ درصد چربی از کل کالری روزانه، ۵ تا ۱۰ درصد کربوهیدرات و ۱۰تا ۲۰ درصد پروتئین را نظر می‌کند درواقع یک رژیمِ ۲۰۰۰ کالری به معنی نزدیک به ۱۶۵ گرم چربی، ۴۰ گرم کربوهیدرات و ۷۵ گرم پروتئین است. مقدار پروتئین در رژیم کتوژنیک در قیاس با دیگر رژیم‌های کم کربوهیدرات با پروتئین بالا در حد متوسط ​​است، چون خوردن بیشتر از حد پروتئین می‌تواند از کتوز جلوگیری کند. اسیدهای آمینه حاضر در پروتئین را می‌توان به گلوکز تبدیل کرد؛ به این علت یک رژیم کتوژنیک پروتئین کافی برای نگه داری توده بدون چربی بدن از جمله عضلات را اشکار می‌کند، اما هم چنان علتکتوز می‌بشود.

نسخه‌های بسیاری از رژیم‌های کتوژنیک وجود دارد، اما همه، غذاهای غنی از کربوهیدرات را ممنوع می‌کنند. این غذاها شامل نشاسته از غلات تصفیه شده و غلات کامل همانند نان، غلات، پاستا، برنج و کلوچه، سیب زمینی، ذرت و دیگر سبزیجات نشاسته‌ای و آب میوه‌ها،  لوبیا، حبوبات و زیاد تر میوه‌ها می باشند. اکثر برنامه‌های کتوژنیک غذاهای حاوی چربی اشباع بالا همانند تکه‌های چرب گوشت، گوشت‌های فرآوری شده، کره و این چنین منبع های چربی‌های غیراشباع همانند آجیل، دانه‌ها، آووکادو، روغن‌های گیاهی و ماهی‌های روغنی را در بر می‌گیرند.

موارد زیر خلاصه‌ای از غذاهایی است که به طور کلی در رژیم غذایی مجاز می باشند:

تحقیقات تا بحال نشان داده است که رژیم کتوژنیک در مختصر زمان تغییرات متابولیکی مفیدی همانند مقاومت به انسولین، فشارخون بالا و کلسترول و تری گلیسیرید بالا همراه با افت وزن تشکیل می‌کند.

تاثییر سیر کننده رژیم کتوژنیک همراه با افت میل به غذا به علت محتوای چربی زیاد رژیم و افت هورمون‌های محرک اشتها، همانند انسولین و گرلین، زمان خوردن مقادیر محدود کربوهیدرات است. برخی از عوارض جانبی منفی رژیم کتوژنیک طویل زمان، از جمله افزایش خطر ابتلا به سنگ کلیه و پوکی استخوان و افزایش سطح اسیداوریک خون (یک عامل خطر برای نقرس) دیده شده است.

اگر انواع غذاهای پیشنهاد شده در رژیم کتوژنیک گنجانده نشود، امکان پذیر افتمواد مغذی احتمالی تشکیل بشود. باید روزانه انواع گوشت، ماهی، سبزیجات، میوه‌ها، آجیل و دانه‌های مجاز را برای مطمعن از دریافت کافی فیبر، ویتامین B و مواد معدنی (آهن، منیزیم، روی) که طبق معمولً در غذاهایی همانند غلات کامل یافت خواهد شد توسط فرد مصرف بشود.

تحقیقات حاضر در رابطه رژیم کتوژنیک برای افت وزن تا این مدت محدود است. اکثر مطالعات تا بحال تعداد مقداری از شرکت کنندگان داشته‌ و مختصر زمان (۱۲ هفته یا کمتر) بوده‌اند. رژیم کتوژنیک مزایا مختصر مدتی از جمله افت وزن و بهبود کلسترول تام، قندخون و فشارخون در برخی افراد داشته؛ با این حال، این اثرات بعد از یک سال در قیاس با اثرات رژیم‌های افت وزن معمولی تفاوت معنی‌داری ندارند. 

حذف چندین گروه غذایی و گمان ابراز علائم ناخوشایند امکان پذیر پیروی از آنها را دشوار کند. اصرار بر غذاهای سرشار از چربی اشباع شده  امکان پذیر اثرات نامطلوبی بر کلسترول LDL خون داشته باشد. با این حال، می‌توان رژیم غذایی را با اصرار بر غذاهای کم چربی اشباع شده همانند روغن زیتون، آووکادو، آجیل، دانه‌ها و ماهی‌های چرب اصلاح کرد.

رژیم کتوژنیک امکان پذیر برای برخی از افرادی که در افت وزن با راه حلهای دیگر با ناکامی روبه رو شده‌اند، گزینه‌ای مناسبی باشد. نسبت دقیق چربی، کربوهیدرات و پروتئین برای دستیابی به مزایای سلامتی در بین افراد به علت ساختار ژنتیکی و ترکیب بدن آنها متفاوت است؛ به این علت اگر فردی تصمیم به اغاز رژیم کتوژنیک دارد، پیشنهاد می‌بشود با پزشک و متخصص تغذیه مشورت کند تا بعد از اغاز رژیم، هرگونه تحول بیوشیمیایی را از نزدیک تحت نظر داشته باشد و از یک برنامه غذایی مشابه با شرایط سلامتی حاضر پیروی کند. یک متخصص تغذیه این چنین امکان پذیر راهنمایی‌هایی را در رابطه معارفه مجدد کربوهیدرات‌ها به رژیم غذایی بعد از افت وزن اراعه دهد.

بنابر اظهار دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت، به طور کلی رژیم غذایی با کربوهیدرات اصلاح شده با پیروی از بشقاب غذای سالم امکان پذیر مزایا سلامتی و افت وزن کافی را در جمعیت عمومی تشکیل کند.