تحول تازه در فهرست یارانه بگیران؛ این گروه از دریافت یارانه حذف می‌شوند_صبح سریع

یارانه نقدی که نخستین مرحله واریز آن در آذر ۱۳۸۹ اجرا شد و پرداخت آن طی ۱۴ سال تازه تداوم اشکار کرده، به یک دغدغه برای دولت‌ها تبدیل شده و تا بحال دولت‌های گوناگون با مطرح و ایده‌های گوناگون تلاش کرده‌اند آن را اجرا کنند. دولت‌ها گاه با مقصد تشکیل عدل در واریز یارانه‌ها و از بین بردن ناترازی بودجه هدفمندی، تغییراتی در مبلغ یارانه و فهرست افراد مشمول دریافت آن تشکیل کرده‌اند، اما هم چنان نه مشکل ناترازی از بین بردن شده و نه می‌توان یقین می بود که عدل در خصوص واریز یارانه‌ها به طور کامل در حال پیاده شدن است.

۲۴ شهریور ۱۴۰۳ دیوان محاسبات خبرداد که یافته‌های این نهاد نظارتی مشخص می کند در سال ۱۴۰۲، نزدیک به ۸۱ میلیون ایرانی یارانه دریافت کرده‌اند؛ این چنین ۱۶۰ هزار و ۲۰ نفر از فهرست یارانه بگیران حذف شدند و تعداد ۲۲۲۸۵۲۷ نفر توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به گفتن متقاضیان تازه، مشمول دریافت یارانه شده‌اند.

بر پایه آخرین محاسبات مرکز آمار ایران، جمعیت سرزمین در اول آبان‌ماه سال ۱۴۰۳ نزدیک به ۸۵ میلیون و ۹۶۱ هزار نفر برآورد می‌شود و قیاس آمار جمعیت ایران و آمار مشمولان دریافت یارانه نقدی مشخص می کند که تنها نزدیک به ۵ تا ۶ میلیون ایرانی یارانه نمی‌گیرند. از این تعداد امکان پذیر برخی از سوی دولت به‌گفتن افراد پردرآمد که نیازی به دریافت یارانه ندارند شناخته شده باشند و دیگر افراد در فهرست افرادی قرار بگیرند که پرونده یارانه آنها به هر دلیلی تکمیل نباشد و یا مشکلات شناسنامه‌ای و هویتی داشته باشند.

مطابق لایحه بودجه ۱۴۰۳، سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها موظف شده است با همکاری وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نسبت به حذف یارانه خانوار‌های غیر مشمول حمایتدولت عمل کند. منظور از خانوار‌های غیر مشمول حمایتدولت در واقع همان خانوار‌های پردرآمد است. 

در همین جهت به تازگی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، خبر داده که برای حذف افراد پردرآمد از یارانه‌های نقدی یک آئین‌نامه در هفته قبل در دولت نقل و بازدید شد و به تصویب رسید که هفته آینده ابلاغ می‌شود.

با دقت به سخنان احمد میدری به گمان زیادً فهرست افراد مشمول دریافت یارانه در ماه آبان دچار تحول می‌شود و برخی افراد که تا بحال به طور متناوب یارانه نقدی دریافت کرده‌اند از فهرست مشمولان دریافت یارانه خارج خواهند شد.

با دقت به این که دولت فرمول و معیار مشخصی را برای شناسایی و تفکیک افراد پردرآمد از افراد با درآمد متوسط و افراد کم درآمد معین نکرده، به طور دقیق یا حتی تقریبی نمی‌توان پیش‌بینی کرد که یارانه چند هزار یا چند میلیون ایرانی در خطر حذف قرار گرفته و برای اشکار شدن این نوشته به گمان زیادً باید تا زمان واریز یارانه‌ها صبر کرد تا یارانه بگیران نتیجه تغییرات تازه را با دریافت یا عدم دریافت یارانه نقدی مشاهده کنند.

یارانه نقدی پردرآمد‌ها به دیگر مشمولان تعلق داده می‌شود؟

از سال‌ها قبل تعداد بسیاری از مشمولان دریافت یارانه و کارشناسان این نظر را نقل کرده‌اند که یارانه افراد پردرآمد حذف و اعتبار آن به دهک‌های پایین جامعه تعلق داده شود، اما آیا این چنین کاری مقدور است؟

اکنون از بین ۸۱ ایرانی یارانه بگیر هر نفر ماهانه به طور متوسط ۳۲۴ هزار تومان یارانه دریافت می‌کند و این مبلغ در طول یک سال ۳ میلیون و ۸۸۸ هزار تومان برای هر نفر است. مجموع کل یارانه نقدی پرداختی به دهک‌های گوناگون یارانه بگیر، ۳۱۵ هزار میلیارد تومان است.

اگر دولت بخواهد یارانه ۱۰ میلیون از کل جمعیت یارانه بگیران را قطع کند و مبلغ آن را بین دیگر دهک‌ها تقسیم کند، یارانه افراد مشمول دریافت یارانه به طور ماهانه ۵۰ هزار تومان افزایش می‌یابد و اگر یارانه ۲۰ میلیون نفر قطع شود، متوسط افزایش یارانه نقدی افراد مشمول نزدیک به ۱۰۰ هزار تومان خواهد می بود.

با این وجود انجام این چنین کاری در شرایط حاضر چندان مقدور نیست، چون او گفت و گو ناترازی سنگین بودجه هدفمندی یارانه‌ها نقل است. نتایج بازدید‌های مرکز پژوهش‌های مجلس مشخص می کند که بودجه هدفمندی یارانه‌ها در سال قبل با ناترازی سنگین ۱۲۳ هزار میلیارد تومانی مواجه بوده و این نوشته هم بر بودجه دولت و هم بر بودجه شرکت‌های دولتی تاثییر منفی گذاشته است؛ به این علت در این چنین شرایطی پیش‌بینی می‌شود که دولت با حذف یارانه افراد پردرآمد بخواهد مقداری از ناترازی بودجه هدفمندی یارانه‌ها را جبران کند و اکنون تصمیمی برای تعلق یارانه افراد پردرآمد به افراد کم درآمد نداشته باشد؛ هم چنان که در روز‌های تازه اظهار شده مبلغ یارانه نقدی در بودجه سال ۱۴۰۴ تحول نمی‌کند و مبلغ یارانه در سال آینده برای سه دهک اول ۴۰۰ هزار تومان و برای دهک‌های چهارم تا نهم ۳۰۰ هزار تومان خواهد می بود.